Merkezi ABD New York’ta bulunan ifade özgürlüğü kuruluşu Gazetecileri Koruma Komitesi (Committee to Protect Journalists / CPJ) bugün yıllık bir rapor yayımladı.
Rapora göre dünya çapında hapsedilen gazetecilerin sayısı 2022'de rekor kırdı. CPJ, 1 Aralık 2022 itibarıyla 363 gazetecinin özgürlüğünden mahrum bırakıldığını tespit etti. Bu geçen yıla oranla yüzde 20’lik artış ve küresel bir rekor demek.
CPJ raporda veri için “Kötüleşen medya manzarasında bir başka korkunç kilometre taşına işaret ediyor” yorumunu yaptı.
Bu yıl en çok gazeteci hapseden beş ülke sırasıyla İran, Çin, Myanmar, Türkiye ve Belarus oldu.
Türkiye'de 40 gazeteci hapis
Verilere göre İran’da en az 62, Çin’de 43, Myanmar’da 42, Türkiye’de 40 ve Belarus’ta 26 gazeteci 1 Aralık itibariyle mahpus durumda. Bu sayı Türkiye için geçen sene 18 olarak verilmişti. CPJ Türkiye’yle ilgili raporda şu değerlendirmeyi yaptı:
“Yılın ikinci yarısında 25 Kürt gazetecinin tutuklanmasının ardından Türkiye'de tutuklu gazeteci sayısı 2021'de 18 iken 2022'de 40'a yükseldi. Gazeteciler PKK ile ilişkilendirilerek bir susturma çabasının sonucu olarak terör şüphesiyle hapse atıldı.
“Bu yılki sayı artışı, 2016'daki başarısız darbe girişiminin ardından olduğundan daha az gazeteciyi hapiste bırakmış olsa da Türkiye'nin bağımsız medyası, kapatmalar, devralmalar ve çok sayıda gazetecinin sürgüne veya meslekten atılmaya zorlanması nedeniyle büyük kayıp yaşıyor.
“Özellikle dezenformasyon yaydığı düşünülen kişiler için hapis cezalarını zorunlu kılan tartışmalı bir medya yasasını Türkiye parlamentosunun Ekim’de onaylaması göz önüne alındığında pek çok kişi son tutuklamaların gelecek yıl yapılacak seçimler öncesinde basın özgürlüğüne yönelik yeni bir saldırıya işaret edebileceğinden korkuyor.”
İran'da Amini protestoları sonrası rekor tutuklama
CPJ, Raporun İran’la ilgili bölümünde ülkede 62 gazetecinin hapis olduğunu belirtti. Mahsa Amini protestolarına da değinen CPJ, düzinelerce gazetecinin protestolara yönelik baskılar sırasında tutuklanan tahmini 14 bin İranlı arasında yer aldığına raporda yer verdi. Protestoların başlamasından bu yana tutuklanan 49 kişiden 22'sinin kadın olduğunu belirtti.
“Gösterilerin başlamasından sonra gözaltına alınan 21 gazeteci sayım tarihinden önce kefaletle serbest bırakılmasaydı bu sayı daha da yüksek olacaktı” dedi.
CPJ'nin İran’la ilgili verileri başka bir temayı da vurguladı: Azınlıklara yönelik devam eden baskı. İran'da Kürtler, hükümete yönelik protestolarda karşı misillemesinin yükünü çekti ve hapistekiler arasında en az dokuz Kürt gazeteci var.
Rapora göre İran’da hapis gazeteci sayısı en son tartışmalı 2009 cumhurbaşkanlığı seçimlerini takip eden yıllarda rekor kırmış ve 2012’de rekor 47 gazeteciyle zirve yapmıştı.
(HA)
