COVID-19 Hakkında Hala Bilmediğimiz Şeyler

*Görsel: Pixabay.

BBC News Sağlık ve Bilim muhabiri James Gallagher, virüs hakkında bilmediklerimizi derlediği makalesine şu sözlerle giriyor:

"Çok uzun zaman gibi geliyor ancak dünyanın yeni koronavirüsten haberi geçtiğimiz Aralık sonunda oldu.

"Dünya çapından bilim insanlarının sıradışı çabalarına karşı hala anlamadığımız çok şey var ve bütün gezegen olarak cevapları bulmak için geniş çaplı bir deneyin parçasıyız."

Hala bilmediklerimiz madde madde şöyle:

1. Kaç insan enfekte oldu?

Bu aslında hem en basit hem de en önemli sorulardan biri.

Resmi kayıtlara göre dünya çapında on binlerce vaka var, ancak bu total enfekte sayısının sadece bir bölümü.

Bunun yanı sıra semptom göstermeyen vakalar ve virüsü taşıyıp hastalanmayan kişiler tam rakamı hesaplamayı engelleniyor.

Üzerinde çalışılan testler insanların daha önce virüsü kapıp kapmadığını da tespit etmeyi hedefliyor. Sadece bu testler geliştirildikten sonra koronavirüsün nasıl yayıldığını görmüş olabileceğiz.

2. Virüs gerçekte ne kadar ölümcül?

Şimdiye kadarki vakalar göz önüne alındığında, kesin ölüm oranını çıkarmak neredeyse imkansız. Şimdiye kadar enfekte olanların yüzde bir civarında insan hayatını kaybetti. Fakat semptom göstermeyen insanların da virüsü taşıdığı ortaya çıkarsa bu rakam düşebilir.

3. Semptomlar tam olarak ne?

Koronavirüsün ana semptomları ateş ve kuru öksürük. Öncelikli olarak bu semptomlara dikkat etmeniz gerekiyor.

Kuru bir boğaz, baş ağırısı ve ishal de bazı vakalarda rapor edilen semptomlar arasıda ve aynı zamanda virüsün koku kaybına neden olduğu konusunda da spekalüsyonlar var.

Ancak en önemli soru, bazı vakalarda gribe benzeyen semptomların yani burun akıntısı gibi semptomların da bulunması.

Çalışmalar, sadece bu semptomları gösteren kişilerin de bilmeden virüsü taşıyabilme olasılığı olabileceğini gösteriyor.

4. Çocukların virüsün yayılmasındaki rolü ne?

Çocuklar da koronavirüse yakalanamiyior ama bununla birlikte çoğunlukla hafif semptomlar gösteriyorlar ve diğer yaş gruplarıyla karşılaştırıldığına göre ölüm oranı çok düşük.

Çocuklar genel olarak salgın yayma konusunda süper yayıcılar konumunda sayılıyorlar, çünkü birçok insanla temas kuruyorlar, ancak bu virüsün yayılmasına yardımcı olup olmadıkları net değil.

5. Virüs tam olarak nereden geldi?

Virüs 2019 sonunda bir hayvan pazarından çok sayıda vakanın ortaya çıktığı Çin'in Wuhan kentinden bildirildi.

Koronavirüs resmi olarak Sars-CoV-2 olarak adlandırıldı, yarasalarla bağlantılı koronavirüs türlerine benziyordu.

Virüsün yarasalardan henüz ne olduğu bilinmeyen bir hayvan türüne geçtiği ve oradan da insanlara geçtiği düşünülüyor.

"Kayıp bağlantı" hala bilinmiyer ve başka enfeksiyonların da kaynağı olabilir.

6. Yaz gelince vakalarda azalma olacak mı?

Soğuk algınlıkları ve griplerin ortak özelliği kış aylarında yaz aylarına göre daha yaygın olması, ancak virüsün yaz gelince yayılma hızının azalıp azalmayacağı bilinmiyor.

Birleşik Krallık yönetiminin bilimsel danışmanları virüsün sezonsal etkisinin olup olmadığının kesin olmadığını söyledi. Eğer varsa bile, grip ya da nezle gibi keskin olmadığı düşünülüyor.

Eğer yazın koronavirüste ciddi bir düşüş yaşanırsa, kış aylarında birden sıçrama yapması tehlikesi de bulunuyor.

7. Neden bazı insanlar daha ağır semptomlar gösteriyor?

Covid-19 çoğunlukla hafif bir enfeksiyon. Ancak vakaların yüzde 20'si daha ağır geçiriyor, ama neden?

Kişinin bağışıklık sisteminin nasıl olduğu bu sorunun cevaplarından biri olarak görülüyor ve aynı zamanda genetik faktör de.

Bunu tam olarak anlamak özel tedavi gerektiren kişilerde bunun engellemesine yardımcı olabilecek.

8. Virüse bağışıklık ne kadar sürüyor, ikinci kez yakalanmak mümkün mü?

Çok sayıda spekülasyon olan bu soruyla ilgili çok az çalışma var.

Vakalar bağışıklık tepkisi geliştiriyor eğer virüsle başarılı şekilde savaşabilirlerse. Ancak virüsle ilgili datalar sadece birkaç aylık verileri içeriyor.

Virüse iki kez yakalandığını söyleyenler test sonuçlarının yanlış olması sebebiyle de olabilir

Virüsün bağışıklık üzerindeki etkisini anlamak uzun bir süreç gerektiriyor.

9. Virüs mutasyon geçiriyor mu?

Viirüsler genel olarak mutasyona uğrar, ancak genetik kodlarının büyük bölümünde kaydedeğer bir fark olmaz.

Genel bir kural olarak virüslerin daha az ölümcül olacak şekilde evrilmesi gerekiyor, ancak bunun bir garantisi yok.

Virüsün mutasyona uğraması halinde bağışıklık sistemi virüsü artık tanımayabilir ve bu durumda spesifik bir aşı geliştirilse bile işe yaramayabilir.

(PT)

*Çeviri: bianet.

*Makalenin orijinalini okumak için TIKLAYIN.