Aynı süre zarfında kimi ülkeler de, idam cezasının uygulanma yaşını uluslararası antlaşmalara uygun olarak 18'e çektiler. Yemen ve Zimbabwe 1994'te, Çin 1997'de ve Pakistan 2000'de idam cezasının uygulanacağı minimum yaş sınırını 18'e yükselttiler.
Uluslararası sözleşmeler
Birleşmiş Milletler (BM) Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin 37. maddesinin (a) fıkrası "Hiçbir çocuk, işkence veya diğer zalimce, insanlık dışı veya aşağılayıcı muamele ve cezaya tâbi tutulmayacaktır. 18 yaşından küçük olanlara, işledikleri suçlar nedeniyle idam cezası verilemeyeceği gibi, salıverilme koşulu bulunmayan ömür boyu hapis cezası da verilmeyecektir" diyor.
Aynı madde, üç ayrı uluslararası sözleşmede daha yer alıyor. Birleşmiş Milletler'de 1966'da imzaya açılan ve Türkiye'nin 2003'te katıldığı Medeni ve Siyasi Haklar Üzerine Uluslararası Anlaşma (International Covenant on Civil and Political Rights) İnsan Hakları Üzerine Amerikan Konvansiyonu, ve Çocuğun Hakları ve Refahı Üzerine Afrika Beyannamesi de idam cezasının çocuklara uygulanamayacağını belirtiyor.
Dünya üzerinde, ABD hariç bütün ülkeler, bu üç antlaşmadan en az birine, bu maddeye çekince koymaksızın, imza atmış durumdalar.
İdam cezası
UAÖ, idam cezasının yaşam hakkını ihlal ettiğini, dolayısıyla insanlık dışı ve insanlık onuruna aykırı bir ceza olduğunu söylüyor. UAÖ, dünya üzerinde idam cezasının tamamen kalkması için bir adım olarak, çocuklara ölüm cezasının kalkması için kampanya yürütüyor.
Dünya üzerindeki ülkelerin yarısından çoğunda idam cezası ya yasal olarak kaldırılmış ya da pratikte uygulanmıyor.
UAÖ'ye göre, 80 ülke idam cezasını tamamen kaldırmış durumda. 15 ülkede idam cezası savaş suçları haricinde kaldırılmış. 23 ülkede idam cezası yasalarda yer almasına rağmen en az 10 yıldır uygulanmamış. 1990'dan bu yana 35 ülkede idam cezası kaldırıldı.
Geri kalan 78 ülkede ise idam cezası var ve kullanılıyor. 2003'te en az 28 ülkede bin 146 mahkum idam edildi ve 63 ülkede 2 bin 756 kişi idama mahkum edildi. UAÖ, bu rakamların sadece rapor edilen davalar olduğunu, gerçek rakamların daha da yüksek olduğunu belirtiyor.
2003'teki idam cezalarının yüzde 84'ü İran, ABD, Çin ve Vietnam'da uygulandı. İran'da geçen yıl en az 108 kişi idam edildi. ABD'de 65 Vietnam'da da 64 kişi idam edildi. Çin'de uygulanan idam cezalarının sayısı tam olarak bilinmiyor ama sadece geçen yıl 700'den fazla insanın öldürüldü. (EÜ/BB)
* Bu haberi Erhan Üstündağ UAÖ'nün web sitesinden derledi.
