Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İzmir Milletvekili Atila Sertel’in soru önergesini yanıtlayan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, Ocak 2023 itibarıyla Türkiye’deki basın kartlı gazeteci sayısının 17 bin 618 olduğunu açıkladı.
Oktay, Sertel’in basın kartı iptal edilen gazeteci sayısı ve İletişim Başkanlığı ve Cumhurbaşkanlığı’nda kaç kişinin basın kartı olduğuna ilişkin sorularını ise yanıtsız bıraktı.
Konuyla ilgili açıklama yapan Sertel, basın kartlarına ve gazetecilere ilişkin üç ayrı soru önergesi ile 11 ayrı soru sorduğunu ancak sadece bir sorusuna yanıt aldığını belirterek şunları söyledi:
“Kasım 2022’de Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’a basın kartlarıyla ilgili üç ayrı önerge verdim. Cevaplar süresi geçtikten sonra geldi o da eksik geldi. 15 Temmuz darbe girişiminden sonra basın kartı iptal edilen gazeteci sayısını sordum. Yanıt yok. FETÖ ile iltisaklı olduğu için basın kartı iptal edilen gazeteci sayısını sordum. Yanıt yok. FETÖ ile iltisaklı olduğu için basın kartı iptal edilenlerin isim ve kurum listelerini paylaşacak mısınız dedim. Yanıt yok. İletişim Başkanlığı ve Cumhurbaşkanlığında kaç kişinin basın kartı var diye sordum. Ona da yanıt yok. Basın kartlarına ilişkin son durumu öğrenmek ve kamuoyunu aydınlatmak adına 11 ayrı soru sordum. Yalnızca bir tanesine cevap alabildim. Lutfettiler ve Türkiye’deki basın kartlı gazeteci sayısını 17 bin 618 olarak açıkladılar.”
Başta Cumhurbaşkanlığı ve diğer bakanlıkların işlerine gelen soruya yanıt vermeyi, diğer ‘can sıkıcı’ soruları ise görmezden gelmeyi alışkanlık edindiklerini ifade eden Sertel, Milletvekillerinin Anayasa’dan aldığı soru önergesi hakkının iktidar tarafından bilinçli bir şekilde engellendiğini söyledi.
“İletişim Başkanlığında bugün başla yarın kartını al”
Sertel, şunları söyledi:
“Basın kartı sayısına ve iptallere ilişkin bilgilerin şeffaf olarak İletişim Başkanlığı’nın sitesinde yayınlanması gerekirken, FETÖ nedeniyle hangi gazetecilerin basın kartının iptal edildiği ve hangilerine geri iade edildiği açıklanması gerekirken bizlerin Anayasal hakkı da görmezden geliniyor ve önergelerimize ya hiç yanıt verilmiyor ya da üstünkörü yanıtlarla geçiştiriliyor. Bu düzen değişecek.
“Yıllarını gazeteciliğe vermiş çok sayıda ismin basın kartı başvurusu gerekçesiz bekletilirken, İletişim Başkanlığı’nda yeni işe başlayanların dahi basın kartı aldığı iddiaları var. Cumhurbaşkanlığı’nda kaç kişinin basın kartı olduğu bilinmiyor.
“Tüm milli, manevi değerlerimizi yıpratan, tüm kurumların içini boşaltıp liyakatı rafa kaldıran bu iktidar ne yazık ki basın kartını da işlevsiz hale getirdi. Belirli şartlar altında ve gerçekten gazetecilik yapanlara verilmesi gereken basın kartını İletişim Başkanlığı ve Cumhurbaşkanlığında peynir ekmek gibi dağıtır oldu. Az kaldı. Basın kartı yeniden hak ettiği değere ve olması gereken renge kavuşacak.”
TIKLAYIN - BİA MANİFEST: Basın kartını gazeteci örgütleri verir, devlet değil
Basın kartlarının verilmemesi |
Basın kartlarını verme, vermeme, keyfi olarak bekletme, iptal etme kaosu 2018'de Basın Kartı Yönetmeliği'nde yapılan ve yetkinin İletişim Başkanlığına verildiği değişiklikle başladı. Değişik sonrasında İletişim Başkanlığı 9 bin 115 gazetecinin basın kartının yenilediğini açıkladı ancak süreçte 1371 gazetecinin basın kartı yenilenmedi, 1238 gazetecinin de basın kartı iptal edildi, 200'den fazla gazetecinin değerlendirme süreci devam ediyor. Hal böyleyken yönetmeliğin pek çok maddesinin yürütmesini Danıştay, Çağdaş Gazeteciler Derneği'nin açtığı dava sonrası durdurdu. İletişim Başkanlığı Danıştay'ın kararına karşılık, yönetmelikte bu kararı ve bu kararda işaret edilen hukuki çerçeveyi etkisiz kılacak yeni düzenlemeler yaptı. Ancak İletişim Başkanlığı bunun arkasından dolaşarak yeni bir yönetmelikle kararı boşa çıkardı. |
Türkiye'de ve dünyada basın kartıTürkiye'de basın kartını Başbakanlığa bağlı Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğü yani devlet veriyordu. 2018 sonrası (turkuaz) basın kartlarını Cumhurbaşkanlığına bağlı İletişim Başkanlığı yani yine devlet vermeye başladı. 14 Aralık 2018’de yürürlüğe giren son basın Kartı Yönetmeliği 1947’den bugüne düzenlenen 14. basın kartı yönetmeliği oldu. Yönetmelik Danıştay'ın 'iptal' kararı sonrası 20 Mayıs 2021'de bir kez daha değiştirildi. Yönetmelik neredeyse 2018'de çıkartılan yönetmeliğin aynısıydı. Meslek örgütleri bu yönetmeliğe karşı yine mücadele başlattı ve Danıştay bir kez daha 'iptal' kararı verdi. Türkiye'de durum buyken dünyada genelde basın kartını sendikalar veriyor. Gazeteciler dünyanın hemen her yerinde 'devletin gazetecisi' olmaya karşı çıkıyor. Çünkü devletler basın kartını 'verme hakkı'nı ellerine geçirince öncelikle 'kartı vermeme hakkı'nı kullanmaktan yanalar. Zaten amaç da bu; kestirmeden araçsallaştırılan basın kartıyla habere müdahale edebilmek, sansür ve oto-sansürü kullanımda tutmak. İngiltere, Finlandiya, İtalya, Hırvatistan, Hollanda, Norveç, İsveç, Avusturya basın kartının sendikalarca verildiği ülkeler arasında yer alıyor. Almanya'da basın kartı dağıtan tek bir merkez yok. Çin'de ise basın kartını devlet veriyor. Gazetecilere kartın verilmesinde gecikme ve iptalleri yaşıyor, kara listeye alınabiliyor, yargılanıyor, hapse atılıyor. |
(HA)
