Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İzmir Milletvekili Özcan Purçu, hapishane koşullarına ilişkin 25 soruluk soru önergesi verdi.
Önergede beslenmeden barınmaya, elektrik faturalarından işkence ve kötü muameleye birçok konuya değinen Purçu, hapishanelerdeki hak ihlallerine ilişkin açıklama yaptı.
“İnsanca yaşam şartları yok”
Türkiye’deki cezaevlerinde tutuklu sayısında her geçen gün ciddi bir artış yaşandığına dikkati çeken Özcan Purçu, bu artışın, yaşanan ihlallerin önemli ölçüde artmasına neden olduğunu söyledi.
Purçu, Türkiye’de cezaevlerinin AKP iktidarı tarafından, hak temelli bakış açısından uzak bir şekilde "tehlikeli" olarak değerlendirilen insanların tutulduğu mekanlar haline geldiğini belirtti.
Mahpus sayısının her yıl arttığı Türkiye’de hapishanelerin insan hakları ve uluslararası standartlar ile olabildiğince uyumlu hale getirilmesi gerektiğini söyleyen Purçu, bu konuda şunları söyledi:
“Hapishanelerde ‘insanca’ yaşamı sağlamak için getirilmiş ‘asgari standart’ kurallar vardır. Özgürlüğünden yoksun bırakılan herkese, insan haklarının gerektirdiği gibi saygılı davranılmalıdır. Ulusal ve uluslararası mevzuata göre hapis cezası sadece ve sadece hapsedilen kişiyi özgürlüğünden yoksun bırakmak anlamına gelmektedir; hapsedilen kişiye hiçbir şekilde ‘zalimane, insanlık dışı, aşağılayıcı ve onur kırıcı davranışlarda’ bulunulamaz; mahpuslara insanlık onuruna aykırı davranılamaz.”
“Hapishanelerde her alanda hak ihlali var”
Türkiye’deki cezaevlerinde ekonomik, sosyal, gelişimsel her alanda, temel insan hakları başta olmak üzere her türlü hakkın ihlal edildiğini söyleyen CHP’li Purçu, “Başta yaşam hakkı ihlali olmak üzere bütün hak ihlallerini durdurun” diye konuştu. Kendisine iletilen şikayetlerden birinde, İzmir’de bulunan bir cezaevinde 8 kişilik koğuşlarda 24kişinin kaldığı ve mahpusların koridorlarda bile yattığı iddialarının yer aldığını belirtti.
Son olarak Purçu, Türkiye’deki cezaevlerinde yaşanan hak ihlallerine ilişkin olarak Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın yanıtlaması istemiyle verdiği soru önergesinde şu soruları sordu:
1. Nisan 2022 itibarıyla, güncel olarak Ceza İnfaz kurumlarının toplam kapasitesi nedir? Bu kurumların doluluk oranı yüzde olarak nedir?
2. Nisan 2022 itibarıyla, güncel olarak Ceza İnfaz kurumlarında kalan tutuklu/hükümlü sayısı nedir?
3. Hangi Ceza İnfaz Kurumlarının kapasitesi dolmuştur? Bu konuda yürütülmesi planlanan çalışmalar nelerdir?
4. Kapasitesi dolduğu halde yeni tutuklu ve hükümlülerin yerleştirildiği Ceza İnfaz Kurumlarının var olduğuna ilişkin iddialar doğru mudur?
5. Cezaevlerinde sıklıkla elektrik kesintisi yaşanmasının gerekçesi nedir? Hangi cezaevlerinde hizmete girmiş jeneratör bulunmaktadır?
6. Cezaevlerinde bazı kapı, pencere gibi araçların eskimesi nedeni ile dışarıdaki soğukla içerisi arasında yeterli bir izole sağlamamasından dolayı ısınma ihtiyaçları karşılanamayan tutuklu/hükümlüler için herhangi bir planlamanız var mıdır? Cezaevlerindeki eskimiş olan kapı, pencere gibi noktaların yenilenmesi/değiştirilmesi planlamanız dahilinde midir? Bu konuya ilişkin denetimler ne sıklıkla yapılmaktadır?
7. Kurumlarda infaz koruma memurlarına mobbing uygulanıp uygulanmadığının tespiti nasıl yapılmaktadır?
8. Ceza infaz kurumlarının amirleri düzenli olarak denetlenmekte midir? Bu denetlemeler hangi kriterler çerçevesinde yapılmaktadır?9. Son 3 yıl içerisinde yapılan bu denetlemeler sonucu veya mobbing uyguladığı bakanlığınızca tespit edilebilen kaç ceza infaz kurumu amirinin görevine son verilmiştir?
10. Cezaevlerinde, hastaneye sevk olmak isteyen tutuklu/hükümlülerin bu talepleri ortalama ne kadarlık bir sürede karşılanmaktadır?11. Hastaneye sevk olmak isteyen bir tutuklu/hükümlünün bu talepleri hangi gerekçe ile reddedilmektedir? Reddetme şartları nedir?12. Hastaneye sevk için tutuklu/hükümlülere hücre tipi tekli ring araçlarından gönderilmesi neticesinde hastaneye sevk edilemeyen tutuklu/hükümlülerin bu mağduriyetlerinin giderilebilmesi için herhangi bir çalışmanız var mıdır? Bu tip araçların hastaneye sevk aşamasında kullanılmaması için bir planlamanız var mıdır?
13. Son 1 yıllık süre içerisinde cezaevlerinde toplamda kaç hastaneye sevk talebi olmuştur? Bu hastaneye sevk taleplerinin ne kadarı karşılanmıştır?
14. Cezaevlerindeki sağlık hizmetlerinin takibi ve sevk hususunda ihmali bulunan cezaevi personelleri var ise bu kişiler tespit edilebilmiş midir? Bu konuda yürütülen soruşturmalar var mıdır? Son bir yılda yürütülmekte olan ve sona ermiş soruşturma sayısı nedir?
15. Covid-19 pandemisi dönemi boyunca (Mart 2020 itibarıyla) koronavirüs sebebi ile kaç tutuklu/hükümlü hayatını kaybetmiştir?
16. Cezaevlerinde son 1 yıl içerisinde beslenme kaynaklı çıkan sağlık problemleri nedir? Son 1 yıl içerisinde kaç kişi beslenme kaynaklı sebepler ile ilgili olarak hastaneye sevk edilmek zorunda kalmıştır?
17. Türkiye genelindeki cezaevlerinde kahvaltı – öğle – akşam yemekleri için ayrı ayrı belirtilmek üzere kaç çeşit yemek verilmektedir?18. Yemek çeşitlerinin 3’ten 2’ye düşürüldüğü ve ekmeklerin azaltıldığı iddiaları doğru mudur? Bu iddiaların doğru olduğu Ceza İnfaz Kurumları hangileridir?
19. İddiaların doğru olduğu cezaevleri ile ilgili olarak; cezaevlerinin idari yönetimlerine yönelik bakanlığınızın yürüttüğü bir soruşturma olmuş mudur? Bu doğrultuda söz konusu cezaevlerinde sorumlular belirlenerek haklarında idari ve adli yaptırım uygulanmış mıdır?
20. Cezaevi kantinlerindeki fiyatların daha fazla artmasının önüne geçilmesi ve hali hazırda fazlasıyla zamlı olan ürünlerin fiyatlarının daha uygun seviyelere çekilebilmesi için yürütmekte olduğunuz bir çalışmanız var mıdır?
21. Son 1 yıl içerisinde, kurumlarda mahpuslar tarafından verilen kaç talep dilekçesi işleme alınmıştır? Bu dilekçeler doğrultusunda kaçına olumlu kaçına olumsuz cevap verilmiştir?
22. Cezaevlerinde kalan her bir kişiye verilen kitap sayısı hakkı nedir?
23. Postalama uygulamasının değişmesi ile birlikte aynı zarf içerisinde birden çok postalama yapabilen tutuklu/hükümlülerin posta maliyetlerinde yaşanan artışın düşürülmesi planlanmakta mıdır? Posta ücretinin 15 TL olması ile birlikte haberleşme hakkına engel olunan tutuklu/hükümlülerin bu mağduriyeti nasıl giderilecektir?
24. Cezaevlerinde işkence ve kötü muamele yapıldığı iddiaları doğru mudur? Bu doğrultuda işkence ya da kötü muamele uyguladığı tespit edilen sorumlu personel hakkında idari veya adli soruşturma yürütülmüş müdür? Sorumlular hakkında herhangi bir idari ya da adli yaptırım uygulanmış mıdır? Son bir yıl içerisinde, bu hususta hakkında yaptırım uygulanmış personel sayısı nedir?
25. Cezaevlerinde çıplak arama yapıldığı iddiaları doğru mudur? Bu doğrultuda çıplak arama yapan sorumlu personel hakkında idari veya adli soruşturma yürütülmüş müdür? Sorumlular hakkında herhangi bir idari ya da adli yaptırım uygulanmış mıdır? Son bir yıl içerisinde, bu hususta hakkında yaptırım uygulanmış personel sayısı nedir?
(EMK)
