Chomsky ''Fransa'da üç Kürt kadının öldürülmesi ve şiddet eylemlerinin müzakere sürecini baltalamasına izin verilmemeli, Kürt sorunu çözülmeli,'' diyor.
Boğaziçi Üniversitesi Hrant Dink İnsan Hakları ve İfade Özgürlüğü Konferanslarının bu yılki konuğu Massachusetts Institute of Technology (MIT) dilbilim profesörü Noam Chomsky idi.
Hrant Dink'in ölümünün ardından, 2008'de dönemin rektörü Ayşe Soysal öncülüğünde siyaset bilimleri ve uluslarası ilişkiler, sosyoloji ve tarih bölümleri işbirliğiyle başlatılan Hrant Dink İnsan Hakları ve İfade Özgürlüğü Konferansları altıncısı Cuma günü gerçekleşti.
Chomsky'nin konuşmasını dinlemek için saatler öncesinden toplanan yüzlerce kişilik kalabalık, onlarca metre uzunlukta kuyruklar oluşturdu.
Çok sayıda yerli ve uluslalarası medya temsilcilerinin izlediği konferansa gösterilen ilgi büyüktü. Romancı Adalet Ağaoğlu, Türkiye Sanayici ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) eski Başkanı Ümit Boyner ve oyuncu Pelin Batu gibi isimler de dinleyiciler arasındaydı.
Saatler süren bekleyişin ardından ana salona giremeyen izleyiciler için alt kattaki salonlarda Chomsky'nin, Doğan Haber Ajansı tarafından internetten canlı yayınlanan konuşması projeksiyonla yansıtıldı.
Ancak konuşmanın simultene Türkçe tercümeyle verilmesi sebebiyle hayal kırıklığı yaşayan çok sayıda yabancı izleyici salondan ayrılmak zorunda kaldı.
''Kitleleri seyircilere indirgemek"
Chomsky, Türkiye ve Oluşan Dünya Düzeni konulu konuşmasına Hrant Dink'i anarak başladı: "Hrant Dink, devlet suçlarını protesto eden onlara karşı çıkan yazılarıyla oldukça da tehdit alan bir kişiydi. Bu, Türkiye'de gurur duyulması gereken bir gelenek. Ben buradan başka hiçbir yerde böyle bir gelenek olduğunu da düşünmüyorum."
Ardından Türkiye'deki tutuklu gazetecilerin sayısına dikkat çekerek "Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü'nün 2010'da yayımladığı rapora göre Türkiye şu anda dünyanın en büyük gazeteci hapishanesi konumunda.
"Türkiye önce kendi evini temiz tutmak zorunda. İşin tek yönü doğrudan ifade özgürlüğüne yapılan müdahaleler değil. Özgür toplumlarda düşünceyi kısıtlama çabaları son derece karmaşık propaganda sistemleri tarafından gerçekleştiriliyor. Bunun amacı kitlelerin seyirciye indirgenmesi, her şeye rıza göstermelerinin sağlanması."
"Sınırların geçerliliği yoktur"
Chomsky, Fransa'da öldürülen üç Kürt kadınını hatırlattı ve görüşmelerin devam etmesinin ve şiddet eylemlerinin süreci baltalamasına izin verilmemesinin öneminin altını çizdi.
"Türkiye'nin yeni dünya düzeninde yer alabilmesi için kendi yaralarını sarması gerekiyor. Bunun için Kürt sorunu çözülmeli. Irak'ta ve Suriye'de güç kazanan Kürt oluşumlarının güneydoğunun dinamikleri üzerinde de etkili olabilir.
"Emperyalist güçler tarafından empoze edilen sınırların bir geçerliliği olmadığını göreceğiz. Öyle bir gün gelecek ki, bir seyyahın serbestçe Kahire'den Bağdat'a oradan da İstanbul'a gideceği günlere geri döneceğiz. İnsanların mahalli yönetimlerle yönetimi üstlendiği günlere döneceğiz. Osmanlı'nın o günleri bize ders olacak."
"NATO küresel bir müdahele gücü"
Chomsky Amerika Birleşik Devetleri'nin (ABD) Ortadoğuda işleyen bir demokrasi istemediğini belirtti.
"ABD, politikasını, Rus tehtidine karşı güvenliği, refahı ve özgürlüğü sağlamak gerekçesiyle temellendiriyordu. Bu iddialara inananlar Sovyetlerin çöküşünden sonra NATO'nun ortadan kalkacağına da inandı.
Ancak aksine, NATO rotasını Doğu'ya çevirdi. Görevi ise global enerji sistemini korumaktı. NATO artık başkomutanı ABD olan küresel bir müdahale gücü haline geldi. Bu durum onu Çin'le karşı karşıya getirebilir."
"ABD müdahele edince istikrar, İran yapınca..."
Konuşmasında ABD-İran arasındaki hassas ilişkiye de değinen Noam Chomsky, "ABD nezdinde İranlıların bir suçu var,'' dedi.
''İran başka ülkeleri kendi etkisi altına almaya çalışıyor. ABD ülkelere girip tahribat yarattığında buna istikrar deniyor. İran yaptığında ise istikrarsızlaştırma deniliyor.
''İran'ın nükleer programını ele alalım. Çok açık birtakım çözümler olabilir. Türkiye devreye girmek durumunda kalabilir. Tahran anlaşması gündeme gelebilir."
"İsrail'in nükleer silahları..."
Chomsky barışçıl bir çözüm arayan birtakım ülkeler olduğunu ancak nükleer silahsız bir bölge yaratma fikrinin hiçbir zaman uluslar arası destek alamadığını söyledi.
''Aralık ayında nükleersiz bir bölge için uluslararası bir konferans düzenlenecekti. İsrail katılmayı reddetti, İran ise kabul etti. Başkan Obama bunun üzerine konferansı iptal etti. Arap ülkeleri yine de yollarına devam etmeye karar verdiler. ABD böyle bir sürece sıcak bakmayacaktır. İsrail'in nükleer silahlarının tartışılmasına bile izin vermeyecektir."
Yoğun ilgi gören konferansın sonunda Noam Chomsky'ye Hrant Dink'in eşi Rakel Dink tarafından plaket verildi. (ECA/HK)
* "Modern dilbilimin öncüsü" olarak kabul edilen Avram Noam Chomsky, 1928 doğumlu, dilbilimci, düşünür ve sosyalist bir aktivist, döneminin en önemli entelektüelleri arasında kabul ediliyor. Kendi ismiyle anılan Chomsky Hiyerarşisi'ni geliştiren dilbilimci, aynı zamanda ABD dış politikası, savaş ve ana akım medyaya dair incelemeleri ve güçlü eleştirileriyle tanınıyor.
