Chávez'in Pazar günü başkanlığa dönüşü on binlerce yoksul Venezuelalı tarafından havai fişekler ve sokak gösterileriyle kutlanmıştı. Yalnızca üç gün önce ise binlerce orta sınıf mensubu başkent sokaklarında Chavez'in görevden alınması için gösteriler yapıyordu.
Chávez görevi devralırken yaptığı konuşmada iktidara dönüşünün ''ülkesinin ve Latin Amerika'nın tarihinde yeni bir sayfa," olduğunu söyledi. "Halkın ve vatana sadık askerlerin mücadelesi" ile "anayasal düzene son vermeyi hedefleyen bir karşı devrimin boşa çıkarıldığı"nı ilan etti.
İki gün boyunca "beş ayrı askeri birlikte gizlice gözetim altında bulundurulduğu"nu açıklayan Chávez, "bu kadar çabuk geri dönmeyi beklemiyordum " dedi.
Hoşgörü ve toplumsal diyalog çağrısı
IPS'e görüş belirten insan hakları savunucuları, hükümet, hoşgörü, muhalefete saygı ve toplumsal diyalog kapısını açmakta yetersiz kalırsa toplumun ve silahlı kuvvetlerin siyasal bölünmüşlüğünün giderilemeyeceği kanısında.
Venezuela İnsan Hakları Eğitim ve Eylem Programı (PROVEA) kuruluşu koordinatörü Carlos Correa, "hükümet, Venezuela toplumu içinde hoşgörüyü egemen kılmak zorunda, bunu daha önce de söyledik ama dinletemedik," diyor.
İnsan hakları kuruluşları Vicaria de Caracas ile Mazlum Yakınları Komitesi sözcüleri de benzer görüşler dile getiriyor.
Ölümler soruşturulacak
Ancak Correa, geçtiğimiz hafta Perşembe başlayıp Cumartesi'ye kadar süren olayların sorumlularının her iki yandaki sorumlularının da ortaya çıkarılması için yurttaşların da katılımıyla derinlemesine araştırılması gerektiği"ni sözlerine ekliyor.
Chávez'in askerlerce devrilmesine ön gelen genel grevin üçüncü gününde hükümet yanlıları ve karşıtları arasında meydana gelen çatışmalarda 25 kişi hayatını kaybetmiş yüzden fala kişi de yaralanmıştı.
Ölenlerin büyük çoğunluğu keskin nişancılar tarafından açılan ateşle vurulmuşlardı. Ancak ateş açanların kimler olduğu konusu belirsizliğini koruyor. Kimileri "Chavezciler"i suçlarken kimileri de keskin karşıtı Caracas Belediye Başkanı Alfredo Peña'nın adamlarını sorumlu tutuyor.
Geçtiğimiz Cumartesi Caracas'ın yoksul mahallelerinde Chávez'i desteklemek için yapılan gösteriler bastırılırken de9 kişi hayatını kaybetmiş 48 kişi de yaralanmıştı .
Generallerin desteğiyle cumhurbaşkanı ilan edilen işadamı Pedro Carmona ordu alt kademesinin isyanı üzerine Cumartesi gecesi istifa edince Chávez, yoksul Venezuelalılar'ın sevinç gösterileri arasında tutsaklıktan başkanlığa geri dönmeyi başardı.
Cuma günü Kosta Rika'da bir araya gelen Rio Grubu olarak bilinen Latin Amerika Devlet Başkanları zirvesi de Chávez'in görevden alınmasını ve anayasal düzenin ihlal edilmesini kınamıştı.
Bölünmüş ordu, bölünmüş toplum
Chávez'e sadık kalan Ulusal Muhafız Birliği Komutanı General Belisario Landis , ''orduda bölünme olduğu," görüşünü doğruluyor. Ancak Landis, "silahlı kuvvetler üzerindeki denetimi sağladığımızı kesinlikle söyleyebilirim ," diyor ve krizin son bulduğunu belirtiyor. Ancak, krizin nasıl son bulacağı birkaç gün içinde silahlı kuvvetler üst kademesi yeniden düzenlenirken tam olarak belli olacak.
Chávez hükümeti silahlı kuvvetlerin desteğine muhtaç . Chávez'i iktidara taşıyan Beşinci Cumhuriyet Hareketi gevşek ve örgütsüz bir yapı . Bu yapı, 1992'de giriştiği başarısız darbe sonrasında ordudan ayrılmak zorunda kalan Chavez'in 1998 başkanlık seçimlerine katılabilmesi için oluşturulmuştu.
Bu arada mücadeleyi kaybeden muhalefet Pazar gününden bu yana saflarını derlemek için yoğun bir elektronik posta trafiği başlattı.
Milii Eğitim Bakanı Aristóbulo Izturiz IPS'e verdiği demeçte, ''hükümet ortadan ikiye bölünmüş bir ülkeyi yönetme sorunuyla yüz yüze ," diyor. "İlk hükümet toplantısında görüşeceğimiz ilk konu bu olacak".
Bakan, ''bu gelişmelerden çıkartacağımız ders siyasal çoğulculuğa saygı göstermek olmalı," düşüncesinde. "Her iki yanda da Talibanlar vardı," diyen Izturiz hoşgörü çağrısında bulunuyor.
Chávez'den "ulusal birlik" jestleri
Chávez televizyonlardan ulusa seslendiği Pazar konuşmasında ulusal birlik çağrısı yaptı. Bu konudaki içtenliğinin bir kanıtı olarak da Federal Hükümet Konseyi'nin Perşembe günü yapılacak ilk toplantısının bütün devlet organlarının yanı sıra muhalif vali ve belediye başkanlarının da katılımıyla gerçekleştirileceğini duyurdu.
Muhalefetle diyalog, Venezuela'nın siyasal panoramasında büyük bir değişikliğe yol açmaya aday görünüyor. Chávez'in iktidardaki üç yılı boyunca sürdürülen "barışçı toplumsal devrim" hükümetle diğer sektörler arasında tartışma kanalları olmaksızın sürdürülüyordu
Başkan, konuşmasında, devlet petrol tekeli PDVSA yönetim kurulunu da değiştireceğini açıkladı. Geçtiğimiz hafta PDVSA yöneticileri ve memurlarınca başlatılan genel greve Chávez'in yönetim kuruluna yaptığı atamalar yol açmıştı.
Chávez, darbe öncesinde yönetim kuruluna yaptığı atamaları geri almayı kararlılıkla reddediyordu.
Chávez ayrıca kendisine karşı gerçekleştirilen darbeyi destekleyen PDVSA yöneticilerine karşı herhangi bir kovuşturma açılmayacağı konusunda da güvence verdi.(AC/EK)
