TMMOB Çevre Mühendisleri Odası Genel Başkanı Baran Bozoğlu, radyoaktif atık içerdiği söylenen Kuito gemisiyle ilgili hazırlanan raporun “baştan sona eksiklerle dolu” olduğunu bildirdi.
Gemideki incelemenin dört saatte yapıldığının açıklandığını, ancak radyoaktif incelemenin bu kadar zamanda yapılamayacağını söyledi.
“Raporda ölçüm parametresi olarak radyan yazılmış. Ancak bu röntgen olmalıydı. 400 metreye yakın geminin 4 saatte incelendiği söyleniyor. Bu inceleme nasıl yapıldı? Gemiye uzaktan bakarak mı yapıldı? Neresine bakıldı?
“Çevre Şehircilik Bakanlığı TAEK'in inceleme yapacağını söylemişti. Aliağa Liman Başkanı aynı şeyi söylemiş hatta, bu incelemenin hemen bitemeyebileceğini, günler hatta haftalar alabileceğini söylemişti. Ancak görüyoruz ki 4 saatte, incelendiği söylenerek, oldubittiye getirip 'gemi temiz' açılaması yapılıyor.
“Hem radyasyon, hem de patlayıcı ve parlayıcı madde yok deniyor. Geminin içindeki asbeste ilişkin herhangi bir bilgi yok. Gemi 350 metre boyunda, 53 metre genişliğinde. Türkiye'ye uzun zamandır gelen en büyük gemi. Geminin sadece etrafından 5 metre uzaklıktan inceleme için çevresini dolaşmışlar! Herhalde turistik gezi yaptılar, çünkü 4 saatte radyoaktif inceleme yapılamaz.”
İncelemeye günler gerekir
Bozoğlu’na göre sadece boruların incelenmesi bile günler alacak bir işlem.
“Gemi, petrol rafinerisi olarak çalışmış. Dolayısıyla metrelerce uzunlukta bir boru sistemi var. Bu sistemden petrol geçiyor. Geçen petrol tortu oluşturuyor. Burada sökümde çalışacak işçiler kaynak ve kesme yaparken cihaz kullanacak.
“Ve kesinlikle bu petrol tortusundan dolayı parlama, patlama olacak. Bu kadar devasa bir gemiyi, boruları incelemek günler alır.”
İnceleyenin yetkisi yok
Bozoğlu incelemeyi Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’nun (TAEK) yapmasını istediklerini, bakanlığın da TAEK ve AFAD’ın yapacağını söylediğini, ancak sonunda özel ve yetkili olmayan bir şirketin yaptığını söyledi.
“Radyasyon ölçümü yapan firmanın TAEK'ten yetki aldığı açıklandı. Ancak TAEK hiçbir kuruma inceleme konusunda yetki veremez.”
Gayriciddi inceleme
Bozoğlu açıklanan bir rapor olmadığına, bir basın açıklamasıyla duyuru yapıldığına dikkat çekti ve duyuruda kullanılan yanlış ölçüm birimlerinin bile ne kadar ciddiyetten uzak bir çalışmadan söz edildiğini gösterdiğini belirtti.
Bozoğlu Gümrük Müdürlüğüne şikayet dilekçesi vereceklerini ve Aliağa Savcılığı’na da suç duyurusunda bulunacaklarını söyledi.
Soru önergesi
İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu da Kuito’yla ilgili olarak soru önergesi verdi.
Başbakan Davutoğlu’nun yanıtlaması istemiyle verilen önergede şu sorulara yer verildi.
* Angola dan Türkiye ye getirilen ve Aliağa’da söküme başlanmasına Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca onay verilen Angola Merkezli Sonasing Xikomba Ltd. şirketinini sahibi olduğu ve OPS şirketi tarafından işletmeciliği yapılan 10 bin ton petrol taşıma kapasitesine sahip FPSO Kuito petrol gemisinin denetimi hangi şirket tarafından yapılmıştır?
* Kuito adlı gemide Türk yetkililer tarafından önceden inceleme yapıldı mı?
İhaleye kim girdi?
* Sözkonusu gemiyi parçalamak için ihaleye bizden başka kim girdi?
* Kuito adlı gemide radyoaktif sızıntı nasıl önlenecek?
* Şirketin Ticaret Sicil kaydı tarihi nedir? Şirketin ortaklık yapısı nedir? FPSO Kuito petrol gemisinin denetimi ne kadar sürmüştür?
Denetim raporu
* Geminin denetimi sonucu hazırlanan raporun tam nüshası tarafımıza sunulabilir mi?
* FPSO Kuito petrol gemisinin denetiminde TAEK ve AFAD kurumlarının yer almadıkları doğru mudur; doğruysa bunun gerekçesi nedir?
* FPSO Kuito petrol gemisinin taşıdığı ve barındırdığı aspest, radyosyon miktarları denetim sonucu hangi değerlerde ölçülmüştür?
Atıklar nasıl temizlenecek?
* Aliağa'da sökülecek gemiden çıkacak atıklar ne şekilde bertaraf edilecektir?
* Türkiye'ye söküme getirilen FPSO Kuito gemisi için "Basel Konvansiyoneli Ön Bildirim Prosedürü" uygulanmış mıdır; ayrıca "tehlikeli madde envanter raporu" istenmiş midir?
Raporlar nereden?
* "Basel Konvansiyoneli Ön Bildirim Prosedürü" ne uygun olarak hazırlanan raporlar ile tehlikeli madde envanter raporu" hangi tarihlerde hangi kurum-kuruluşlardan alınmıştır?
* Geminin temiz olduğuna dair Türkiye de sunulan raporların Gana’dan alındığı ve geminin Türkiye karasularına bu raporla girişine izin verildiği doğru mudur?
* Texcom adlı firma tarafından hazırlanan raporda FPSO Kuito gemisinin sınır değeri ve doğal olan radyoaktiften 5 kat yüksek radyoaktivite yüklü olduğu belirtilmiş midir; bu durumda geminin barındırdığı radyoaktivite, Türkiye de hangi yöntem/yöntemlerle ve nerede arındırılacaktır?
Ne olmuştu?
Kuito adlı geminin sökülmek üzere Angola dan Türkiye ye, Aliağa Limanı'na getirileceği duyulunca çevre örgütleri radyoaktif atık içerme olasılığına karşı uyarmış ve karasularına sokulmamasını istemişti.
Buna rağmen gemi Aliağa'ya vardı. Radyoaktiviteyle ilgili raporları tüm taleplere rağmen açıklanmadı.
Greenpeace şeffaflıkla ilgili sorun olduğunu söyledi.
Çevre örgütleri de geminin derhal sınırdışı edilmesini istedi.
