Belli bir projenin çevre üzerindeki etkilerini değerlendiren Çevre Etki Değerlendirme (ÇED) raporunu düzenleyen yönetmelikte yeniden değişiklik yapılarak birçok projeye ÇED muafiyeti getirildi.
Çevre Mühendisleri Odası'nın yaptığı açılamaya göre, demir yollarından, ormanlara, AVM'lerden tuz çıkartılmasına kadar pek çok alanda ÇED muafiyeti geliyor.
24 kez değiştirildiİlk defa 1993 yılında yayımlanan ÇED Yönetmeliği, yedi defa ana değişiklik olmak üzere 17 defa değiştirildi. Avrupa Birliğinde bu yönetmelik 1985 yılında yayımlandı ve sadece üç defa değişikliğe uğradı. Mahkeme iptal etmiştiÇED muafiyetlerine dair yapılan düzenlemeler Oda tarafından iptal edilmesine rağmen, hükümet bu düzenlemeyi Çevre Kanunu'na koydu ve açılan dava sonucunda temmuz 2014'te bu düzenleme Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildi. Bugün yayımlanan yönetmeliğe aynı madde (Geçici 3. Madde) konuldu. |
Odanın yaptığı açılamaya göre ÇED'den muaf olacak durumlar şöyle:
Demir yolları
* 100 km ve altı demir yolu projeleri muaf.
* 3.000.000 m3 altındaki dip taraması ve denizden, göllerden ve nehirlerin dibinden malzeme çıkartılması muaf.
* Akarsu havzaları arasında su aktarımında 100 milyon m3 altı muaf. HES projelerine dolaylı muafiyet sağlanıyor! Farklı akarsuların yatağını değiştirerek yapılan HES projelerinde önceden 300.000 m3/yıl olan sınır 100 milyon m3/yıl`a çıkartıldı.
TOKİ, AVM, hastane
* Seramik üreten tesislerde ÇED uygulama sınırı 100.000 ton dan 300.000 tona çıkartılıyor.
* Toplu konut projeleri muaf.
* Hastane projeleri (örneğin şehir hastaneleri) muaf.
* Golf tesisleri muaf tutuluyor.
* Alışveriş merkezleri muaf.
* Beyaz eşya boyama tesisleri muaf.
Yerlatı suyu, tuz çıkarılması
* Yer altı suyu çıkartılmasına dair projelerin sınırı 300.000m3/yıl`dan 1.000.000 m3 / yıl çıkartıldı. Kuraklıkla karşı karşıya kaldığımız bir süreçte, Orman ve Su İşleri Bakanı Sn. Veysel Eroğlu Konya havzasında yer altı sularının bittiğini açıkladığı bir dönemde, yer altından çekilecek suyun etkilerinin değerlendirilmemesini sağlamak, akla, mantığa, bilime uymuyor.
* Tuz çıkartılması ÇED`den muaf tutuldu. Tuz Gölü`nde yasadığı bir şekilde devam eden ve doğayı yok eden tesislerin ÇED olumlu kararları iptal edilmişti.
Ormanlar, metrolar
* Orman alanlarının dönüştürülmesi projeleri muaf. Sn. Bakan İdris Güllüce, yaban domuzlarının şehre gelmesini magazinsel bulmuştu, bu düzenleme ile de düşüncesini yönetmeliğe koyuyor.
* Yer altından geçen demir yolu hatları, metrolar ÇED`den muaf!
* Sanayi ve enerji tesislerinin sökümü ÇED`den muaf! Örneğin nükleer santral, termik santral, kurşun fabrikası gibi tesislerin sökülmesi işlemlerinin çevresel etkilerinin değerlendirilmesi gerçekleştirilemeyecek.
RES, kentsel dönüşüm
* Kentsel dönüşüm alanları ÇED sürecinden muaf. Madde 24`de afet riskindeki alanların dönüştürülmesinde etkilerin değerlendirilmesindeki yöntem Bakanlığa bırakıldı. Planı yapan Bakanlık, kentsel dönüşüme karar veren Bakanlık, icraata geçen Bakanlık, kendi faaliyetinde ÇED uygulayıp uygulamayacağına karar veren de Bakanlık.
* Rüzgar enerji santrallerinde (RES) tribün sayısı üzerinden değil, güç üzerinden ÇED sürecine karar verilecektir. Ancak asıl çevresel etki tribün sayısındadır. (NV)
