CHP Sakarya Milletvekili ve Grup Başkanvekili Engin Özkoç, Çerkes Soykırımı'nın 155. yıldönümü ve 21 Mayıs Soykırım ve Sürgünü Anma Günü dolayısıyla Meclis’e Kafkas halklarının yaşadığı sorunların tespiti ile çözümü konusunda devlet desteğinin sağlanması, sağlıklı bir politikanın oluşturulabilmesi için araştırma önergesi sundu.
Osmanlı ve Rus arşivlerinden yararlanarak tarihsel gerçekliğin ortaya koyulabilmesi için verilen önergeye İYİ Parti de destek verdi. Oylamaya sunulan önerge AKP’nin oylarıyla reddedildi.
Özkoç: Abhazya'da yaşayanların yüzü Türkiye'ye dönük
Önerge TBMM’nin 21 Mayıs tarihli birinci oturumunda oylamaya sunuldu. Söz konusu önergeyi Meclis’e sunan Engin Özkoç söz alarak, önergenin gerekçelerini açıkladı.
Özkoç “Atalarımız tam 155 yıl önce bir sürgün değil, bir soykırım neticesinde göç etmişler, Rus Çarlığıyla yapılan bir savaşın kaybedeni oldukları için sürgüne gönderilmişler. Sürgün yollarda binlerce kişinin ölmesine, yok olmasına neden olmuştur.
“Çerkes halkları; Adigeler, Şapsığlar, Kabartaylar, Abhazlar, çocuklarıyla, kadınlarıyla beraber Karadeniz’in karanlık sularında yok olup gitmişlerdir. Yıllarca oradan göçen insanlarımızın çocukları Karadeniz’den çıkan balıkları atalarının etlerini yediler diye yememişlerdir.
“Orada şimdi ata vatanım var; Abhazya. Tanıyan ülkeler var. Ama bizler Rusların izni olmadan Abhazya’ya gidemiyoruz, onların izni olmadan akrabalarımızı göremiyoruz. Oysa Abhazya’da yaşayanların hepsinin yüzü Türkiye'ye dönük.
“Onlar buradaki kardeşleriyle görüşmek istiyorlar, beraber olmak istiyorlar. Abhazya’nın tanınmasını çok istiyoruz. Abhazya’ya kara yoluyla oraya gidilemediğinden deniz yolunun açılması gerekiyor, hava yolunun açılması gerekiyor. Eğitim için şart, ulaşım için şart, kardeşlerin kucaklaşması için şart.” diye konuştu.
Sezgin: Hem Türkiye hem de uluslararası camia için bir kazanım olacak
Öneri üzerinde İYİ Parti adına Aydın Milletvekili Aydın Adnan Sezgin söz aldı. Sezgin Çerkes sürgününün tarihsel gerçekliğinden bahsederek, o dönem yaşanan açıklara değindi.
Sezgin “Böyle felaketlerin ve zulümlerin bilimsel yöntem ve anlayışla araştırılması hem o acıları yaşayan nesillere ve tarihe karşı kaçınamayacağımız bir vazife hem bugün o acıları çeken nesillerin varisi olanlara karşı bir ödev hem de gelecekte benzer olayların yaşanmasının önlenmesi için bir vecibedir” diye konuştu.
Sezgin, yapılacak arşiv taramasının ve bilimsel çalışmaların hem Türkiye hem de uluslararası camia için ciddi bir kazanım olacağını belirtti.
Kemalbay: Çerkes halkının taleplerini konuşalım
Sezgin’in ardından söz alan HDP İzmir Milletvekili Serpil Kemalbay Pekgözegü söz alarak 21 Mayıs 1864’te bir soykırım yaşandığını belirtti ve şöyle konuştu:
“Bazıları buna ‘tehcir’ diyor, ‘sürgün’ diyor; hayır, bir kişi bir memleketten başka bir memlekete gönderilmedi; 1,5 milyonu aşkın insan tehcir edildi ve yollarda katledildi.
“Yani kimliksel olarak, dilsel olarak, kültürel olarak, coğrafi olarak bir toprak bir halktan temizlendi ve milyonlarca insan 40’a yakın ülkeye gönderildi. Bunun adı ‘kültürel temizlik’tir, ‘tehcir’dir, ‘soykırım’dır.
“Bu soykırım yaşandı ve biz bu soykırımı kabul etmek durumundayız ama tarihsel gerçeklerle yüzleşerek bunu yapalım; burada günah çıkartmak için sadece ‘Evet, yüz elli beş yıl önce 500 bin insan öldü’ diyerek işin içinden çıkmayalım, gelin biraz yüzleşelim ve yüzleşerek, tamir ederek, onararak, yeni bir yaşamı kurarak bu işi geleceğe taşıyalım. Çerkes halkının taleplerini konuşalım”
"Çerkeslerin ana yurda dönme isteklerine kulak vermeliyiz"
“Örneğin Çerkeslerin yaşadığı soykırımın tanınması, sürgünde bir halk olarak çifte vatandaşlık hakkı tanınması, Abhazya’ya doğrudan ulaşımın sağlanması başta olmak üzere, Çerkeslerin ana yurda dönme isteklerine kulak verebiliriz. Devlet desteğinin sağlanması ve Çerkeslerin yaşadığı sorunların çözümüne dair çalışmalar yapabiliriz. Bunları neden yapmıyoruz?
“Çerkes halkına yönelik yapılan bu soykırımı tanıyarak ve Çerkes halkının Türkiye'deki varlığını, demokratik, eşit bir şekilde, özgür bir şekilde kendi dilini, kimliğini yaşayarak var olmasını tanıyarak aslında bu süreci onarabiliriz ve birlikte ortak bir vatanda da yaşayabiliriz.”
AKP ve MHP'lilerin oylarıyla reddedildi
Kemalbay-Pekgözegü’nün ardından söz alan AKP Urfa Milletvekili Halil Özşavlı ise Kafkasyanın savaşlar tarihinden ve sürgünden bahsederek “155 yıl önce yaşanan bu elim hadiseden ötürü Çerkes halkının yanında olduğumuzu, o dönem hayatını kaybedenleri saygıyla, rahmetle andığımızı ifade etmek istiyorum” ifadelerini kullandı.
Özşavlı’nın ardından önergenin oylamasına geçildi. CHP’nin vermiş olduğu “Çerkes sürgününde tüm yaşananların araştırılması” önergesi AKP ve MHP’li vekillerin oylarıyla reddedildi. (HA)
