Gündem Çocuk Derneği Van Erciş’te 23 Ekim ve 9 Kasım 2011’de yaşanan, resmi kayıtlara göre 644 kişinin ölümüne neden olan depremlerden üç yıl sonra içinde bulunulan durumu raporlaştırdı.
Birçok sorunun sürmekte olduğunun belirtildiği raporda bu süreçten en çok çocukların etkilendiğine dikkat çekildi.
“Deprem sonrasında çocuk haklarına saygı gösterilmesi, korunması ve geliştirilmesi konularında ele alınması gereken kaygı verici durumlar olduğunu tespit ettik.”
Sorunlar
Raporda öne çıkan sorunlar anahatlarıyla şöyle...
Barınma
*Deprem sonrası ağır hasarlı olduğu ve yıkılması gerektiği belirtilen 72 bin 242 yapıdan sadece 20 bin 500 yapı yıkılmış, geriye kalan 51 bin 750 yapı ise halen yıkılmayı bekliyor.
* Van’da çoğu aile, ağır ve orta hasarlı evlerde barınmaya devam ediyor.
* Ödeme gücü olmadığı iddiasıyla ücretsiz sosyal konut talep eden veya ücretini ödeyerek TOKİ konutlarına sahip olmak isteyen 46 aile, halen Van merkezde bulunan Anadolu ve Tahirpaşa konteyner kentinde barınmaya devam ediyor.
* Bir aile üç yıldır hala bir çadırda barınıyor.
Ekonomik sorunlar
Depremin yarattığı ekonomik sorunların çözümü için etkili bir ekonomik plan uygulanmadığı, esnafların aldıkları kredileri ödemekte zorlandığı ve kimi zaman ödeyemediği görüldü.
* Dar gelirli olduğu için işe alınan 7 bin 286 kişinin durumlarında herhangi bir gelişme olmamasına ve başka bir geçim kaynakları bulunmamasına rağmen işten çıkarıldığı görüldü.
* Milli Eğitim Bakanlığı’nda yıllarca taşeron şirketler aracılığıyla çalışan 304 personelin de işine son verildi.
* Halen son halini almayan imar planı ve deprem sonrası oluşan ekonomik sorunlar nedeniyle şehrin en büyük ekonomik gücü olan inşaat ve emlak sektörünün iş yapamaz durumda olduğu tespit edildi.
Psiko-sosyal sorunlar
* Depremin travmatik sonuçlarına karşın depremzedelere bu amaçla sunulan psiko-sosyal destek hizmeti bulunmuyor.
* Bütün bu yaşananlar çocukları derinden etkiliyor, buna karşın çocuklara herhangi bir destek verilmiyor.
* Yürütülen psiko-sosyal çalışmalar programlı ve uzun vadeli bir şekilde sunulmamasından dolayı etkili olmadı.
Eğitim
* Özellikle konteyner kentlerde eğitime erişim ve süreklilik konusunda da sorunlar sürüyor.
* Fırsat eşitliği ilkesinin yaşama geçmesi gereken eğitim sisteminde Vanlı öğrenciler eşit olmayan şartlarda eğitim ve öğretime devam etmektedir.
Öncelikli Öneriler
Raporda tespit edilen sorunların giderilmesi için öneriler de getirildi.
* Ekonomik sebeplerden dolayı eğitimi aksayan çocukların tespit edilmesi ve desteklenmesi
* Yaşanan ekonomik sorunlar için uzun süreli yerel kalkınma planlarının geliştirilmesi
* Konteynerde barınmaya devam eden ve hasarlı evlerde barınan aileler için ailelerin ekonomik durumlarına uygun barınma imkanlarının geliştirilmesi
* Valiliğin talep ettiği fakat halen hakkında herhangi bir gelişme olmayan 2500 sosyal konutun yapılarak adil bir şekilde hak sahiplerine verilmesi
* Depremden kaynaklı psikososyal sorunların çözümü için özellikle çocuklara yönelik sistemli psiko-sosyal programların yürütülmesi
* Van Koordinasyon Kurulu gibi sivil oluşumların konuyu takip etmesi, taleplerin gerçekleştirilmesi için baskı gücünün oluşturulması
* TOKİ konutlarıyla ilgili sorunların çözülmesi ve TOKİ konut ödemelerinin dar gelirli aileler için ekonomik durumuna uygun olarak yeniden belirlenmesi
Rapor bölgede yaşayanlarla yapılan görüşmeler, gözlemler, Van Koordinasyon Kurulu çalışmaları kapsamında yapılan araştırmalar, medya ve ilgili diğer kaynaklardan edinilen bilgiler ışığında hazırlandı. (YY)
Raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.
