* Shasta Darlington tarafından New York Times için kaleme alınan ve Esin Aksoy’un çevirdiği bu yazıyı Çatlak Zemin’den kullandık.
7 Ekim’de yapılacak olan başkanlık seçimlerinde Brezilyalı kadınlar kime oy verecekleri konusunda fikir birliğine varmamış olabilirler ancak kime oy vermeyeceklerini çok net açıklıyorlar: aşırı sağcı Jair Bolsonaro’ya.
Brezilyalı kadınlar, alenen kadınlara “cahil” ve “tecavüz edilmeyecek kadar çirkin” diye hakaret eden, kadınların erkekler kadar para kazanmayı hak etmediklerini söyleyen Bolsonaro’ya olan tepkilerini sosyal medyada #EleNao (Onu Seçmeyin) etiketiyle başlattıkları kampanyayla dile getiriyorlar.
Dört erkek, bir kız çocuk babası olan Bolsonaro konuşmalarının birinde kız çocuk babası olmayı “zayıflık” olarak nitelendirmişti.
Brezilyalı popüler şarkıcı Daniela Mercury, haftasonu Instagram’dan paylaştığı videoda “Maço olduğu, homofobik olduğu, ırkçı olduğu ve demokrasimizi geriye götüreceği için onu seçmeyin” dedi ve tüm vatandaşları Cumartesi günü Bolsonaro’ya karşı düzenlenecek protestolara katılmaya davet etti.
Planlanan “Kadınlar Bolsonaro’ya Karşı” yürüyüşleri için yüz binlerce kişi Facebook’a katıldı ve 2.9 milyon kişi Facebook’taki “Kadınlar Bolsonaro’ya Karşı Birleşiyor” grubuna kaydoldu. Üst üste hack’lenen grup daha sonra gizli hale getirildi.
Mercury, Bolsonaro’ya açıkça karşı gelmekten kaçındığı için eleştirilen Brezilya’nın dünyaca ünlü pop yıldızı Anitta’ya da çağrıda bulundu. “Arkadaşım Anitta’yı da #EleNao hareketine katılmaya çağırıyorum. Ne diyorsun Anitta?” dedi.
Günlerce gizli oy kullanımına dikkat çektikten ve belirli adaylardan bahsetmeyi reddettikten sonra Anitta da sosyal medyada Bolsonaro’ya destek vermediğini açıkladı. Kendinden beklenmeyecek derecede ciddi bir video paylaşan Anitta, homofobi ve ırkçılığa karşı verdiği mücadeleye dikkat çekerek “Bolsonaro’ya destek vermediğini ilk ve son kez netleştirmek istediğini” belirtti.
Anitta “EleNeo etiketiyle başlatılan kampanyayı destekliyorum” diye ekledi ve üç kadın şarkıcıyı daha bu harekete katılmaya davet etti. Anitta’ya yönelik baskı, Brezilya’nın 1980’lerdeki demokrasiye dönüşünün ardından ilk kez seçimlerin ne kadar kutuplaştırıcı bir hale geldiğini ve kadınların seçimlerde ne kadar önemli bir rolü olduğunu gözler önüne serdi.
1991’den beri milletvekilliği yapan ve eski bir asker olan Bolsonaro Kongre’de tahrik edici yorumlarıyla ünlü, marjinal biri olarak tanınıyordu. Bolsonaro, kadınları aşağılamakla kalmamış, siyahilere de hakaret etmiş ve oğlunun eşcinsel olmasındansa ölmesini tercih ettiğini söylemişti.
Ancak ülkenin ana siyasi partilerini ve bilindik liderlerini kapsayan büyük bir yolsuzluk soruşturması sayesinde Bolsonaro bu seneki yarışta öne çıkmayı başardı. Bolsonaro, destekçileri tarafından gerekeni yapmaktan ve söylemekten çekinmeyen dobra biri olarak görülüyor.
Siyasi yolsuzluk ve suç ile mücadeleyi seçim kampanyasının temeli haline getiren Bolsonaro, suç bataklığını temizleyeceğine, suçluların öldürülmesi için polise daha fazla özgürlük sağlayacağına ve sivillerin silahlanmasını kolaylaştıracağına söz verdi.
Geçtiğimiz ay yaptığı seçim konuşmalarından birinde bıçaklanan ve hastaneye kaldırılan Bolsonaro bu beklenmedik olay esnasında hâlâ anketlerde liderliğini sürdürüyordu.
Oy kullanmanın zorunlu olduğu Brezilya’da yapılan son anketlere göre Bolsonaro yüzde 28 oyla liderken rakiplerinin hepsi yüzde 20’nin altında kalıyor. Ancak bu da 7 Ekim’de ihtiyacı olan yüzde 50’lik oyu almasına yetmiyor ve seçimlerin ikinci tura kalmasını engellemiyor. Seçimler ikinci tura kalırsa kadınlardan alacağı oy belirleyici olacak.
Başka bir ankete göre katılımcı kadınlardan yarısı hiçbir şekilde Bolsonaro’ya oy vermeyeceklerini söyledi. Erkekler için ise bu oran yüzde 33. Bunun üzerine kadınların desteğini almaya çalışan Bolsonaro’nun pek başarılı olduğu söylenemez.
Saldırıya uğramadan önce kaydedilen duygusal bir videoda Bolsonaro, gözleri dolu bir halde ters-vazektomi ameliyatından bahsetmiş ve “kadınlar çocuk doğurarak tatmin olduğu” ve karısını mutlu etmek istediği için bu ameliyatı olduğunu söylemişti. Bu sözleri de tepki çekti.
Brezilya’daki kadın-erkek ayrımı, Donald Trump’ın başkan seçildiği 2016 ABD seçimlerinden önce yaşanan sürece benzetiliyor. 2016 seçimlerinden önce Trump’ın çirkin yorumları yüzünden dehşete düşen kadınlar da Hillary Clinton’a destek çıkmış, pembe şapkalar takarak gerçekleştirdikleri yürüyüşlerde tepkilerini göstermişlerdi.
Bolsonaro hastanede tedavi görürken bile destekçileri kadınları öfkelendirmeyi başardı. Geçen hafta düzenlenen bir organizasyonda Bolsonaro’nun destekçileri, feministlere köpek maması vermekle ilgili bir şarkı söyledi. Başka bir organizasyonda ise aday arkadaşlarından Hamilton Mourao “Annelerin ve büyük annelerin liderlik ettiği aileler, yerel uyuşturucu çetelerini besleyen fabrikalardır” dedi.
Bunun üzerine muhafazakâr gazetecilerden Rachel Sheherazade, Twitter üzerinden Bolsonaro’ya karşı yürütülen kampanyayı desteklediğini belirtince takipçilerinden bazılarını kızdırdı. Sheherazade Twitter’daki paylaşımında, “Ben iki çocuğu tek başına büyüten bir kadınım. Beni de annem ve büyük annem büyüttü. Biz suçlu değiliz. BİZ KAHRAMANIZ! #elenao” yazmıştı. (SD/EKN)
.jpg)
