30 Mart'ta imzaya açılacak Engelli Hakları Sözleşmesi, 20 ülke imzaladıktan sonra yürürlüğe girecek.
BM Genel Kurul, Sözleşme'yle birlikte 18 maddelik İletişime Dair Seçmeli Protokol'ü de kabul edecek. Protokol, bireylere ve gruplara, ülkelerindeki iç hukuk yollarının tükenmesinin ardından, BM Engelli Hakları Komitesi'ne doğrudan başvuru olanağı getiriyor.
Engelli çocuklara özel madde
Sözleşmenin 7. maddesi engelli çocukları doğrudan konu alıyor ve Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin genel ilkelerini içeriyor. Madde taraf devletlere engelli çocuklarla ilgili şu sorumlulukları getiriyor:
1. Taraf devletler engelli çocukların bütün insan haklarını ve temel özgürlükleri diğer çocuklarla eşitlik temelinde tam olarak kullanması için gereken önlemleri alacaklar.
2. Engelli çocuklarla ilgili bütün edimlerde, çocuğun üstün yararı birincil öncelik olacaktır.
3. Taraf devletler, engelli çocukların kendilerini etkileyen bütün konularda görüşlerini özgürce ifade etme hakkına sahip olmasını, yaşlarıyla ve olgunluklarıyla uygun bir şekilde görüşlerine gereken değerin verilmesini güvence altına alacaklar; bunu diğer çocuklarla eşitlik temelinde gerçekleştirecekler; engellerine ve yaşlarına uygun yardımlarla bu hakkın anlaşılmasını sağlayacaklar.
"Engellilerin hakları kağıt üzerinde kalıyordu"
BM Engelli Hakları Özel Komitesi, mevcut insan hakları sözleşmelerinin kağıt üzerinde engellilerin haklarını koruduğunu, ancak uygulamada, engellilerin bu haklarından yararlanmadıklarını ifade etmişti.
Komite sözleşmenin dayandığı ana konuları şöyle özetlemişti:
* Engellilerin topluma dahil olması: Metnin özünü bu başlık oluşturuyor. Engelliler ayrı muamele görüyorlar, toplumdan ayrılıyorlar.
* Klişelerden kurtulmak: Engellilerle ilgili klişelerden kurtulmak için devletlere yükümlülük getiriyor. Bu klişeleri aşmanın en iyi yolu, engellilerin topluma katılması ve etkileşim.
* Erişilebilirlik: Uygulamaya en çok yansıması gereken konu. Binalardan hizmetlere, bilişim ve iletişim teknolojilerine kadar, engellilerin her alanda erişim olanaklarına kavuşmasına sağlamayı amaçlıyor.
* Yasalar önünde eşitlik: Yasalar karşısında eşit olarak tanınma, adalete erişim, özel yaşama, aileye saygı, siyasal, kamusal ve kültürel yaşama katılım. Bu başlıklar, uygulamadaki karşılığını, eğitim, sağlık, rehabilitasyon, çalışma ve yeterli yaşam standardı hakkı alanlarında buluyor.
Şu an aralarında Türkiye'nin de bulunduğu 45 ülkede engellilere ilişkin yasalar var. Türkiye'deki engelli örgütleri, mevcut yasanın engellilerin haklarını korumaktan uzak olmakla eleştiriyorlar.(KÖ)
* BM sözleşmeyle ilgili sitesine ulaşmak için tıklayın.
