Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) Bingöl Milletvekili İdris Baluken toplu mezarların yerlerinin belirlenmesi ve henüz açılmayan toplu mezarların açılması amacıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Araştırma Komisyonu'na soru önergesi verdi.
Uluslararası hukuk açısından "ölüm hakkını" düzenleyen protokol olan Minnessota Protokolü'ne değinilen soru önergesinde, "hukuk dışı, keyfi ve yargısız infaz şüphesi, ulusal veya yerel ceza hukukuna uygun olarak soruşturulması ve ceza yargılanmasına başvurulması için bağımsız, bilimsel ve etkin soruşturma için delillerin sağlıklı toplanmasını öngördüğü" hatırlatıldı.
87 ülkenin Minnessota protokolünü kabul ettiği ve onayladığı belirtilen soru önergesinde Türkiye'nin ise bu protokolü çekinceli olarak kabul ettiği ifade edildi.
Soru önergesinde Türkiye'nin çekince koyduğu Minnessota Protokolü'nün en önemli maddesine de yer verildi: "Hükümetler tam yetkili ve bağımsız bir komisyon kurarak araştırmaya başlamalı. Komisyon; tarafsız, yetkinlikleri ve bağımsızlıkları kabul görmüş kişilerden oluşmalı. Tarafsızlığa gölge düşürülmemesi için komisyon üyelerinin, muhtemel herhangi bir kişi, kamu organı, siyasi parti, ya da örgütle bağlantılı olmaması gerekir."
Soru önergesinde toplu mezarlarla ilgili şu bilgilere yer verildi:
* İnsan hakları alanında çalışan sivil toplum örgütleri tarafından yapılan çalışmalar Türkiye'nin toplu mezar gerçekliğiyle ciddi bir yüzleşme yaşamadığını ortaya koymaktadır.
* Türkiye'de tahmin edilen toplu mezar sayısı 253 ve Türkiye'de bu zamana kadar açılan mezar sayısı 29'dur.
* Toplu mezarlarda 3248 insana ait keminler bulunmaktadır. Fakat şimdiye kadar toplu mezarlardan çıkartılan insan kemiği sayısı 190'dır.
Baluken soru önergesini şöyle tamamladı: "Tüm bu gerçeklerden harreketle hem ulusal yasaların uluslararası yasalara uygunluğu ve uyumluluğunun sağlanması hem de var olduğu iddia edilen toplu mezarların belirlenip uluslararası hukuka uygun şekilde açılması için meclis araştırması açılmasını talep ediyoruz." (SK/HK)
