Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) Şırnak Milletvekili Sevahir Bayındır, reklamlardaki cinsiyetçi söylemi Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sordu.
Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün tarafından yanıtlanması istemiyle Meclis Başkanlığı'na sunduğu soru önergesinde Bayındır, Türkiye'nin imzaladığı uluslararası belgelere ve ulusal mevzuata rağmen medyada toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasına yönelik somut adımlar atılmadığını vurguladı.
"Cinsiyetçi söylem yeniden üretiliyor"
Bayındır, medyada yer alan "tavuk kafalı kadın" reklamından sonra "AXE" firmasının reklamlarında da kadınların aşağılandığını ve cinsel obje olarak sunulduğunu vurguladı:
"Bir havayolu şirketininmiş gibi canlandırılan reklamda tüm yolcular erkek olarak belirlenmiş, kadın hostesler ise konfor sağlayıcı olarak gösterilmiştir. Reklam kadınları rencide ettiği gibi hostes olarak çalışan kadınlara da hakaret etmiştir."
"Kadın emeği ve bedeninin sömürülmesini derinleştiren bu reklamlar erkek egemen zihniyetin cinsiyetçi söylem ve pratiklerini yeniden üretiyor" diyen Bayındır, Ergün'e şu soruları yöneltti:
- Cinsiyetçi bakış açısı içeren reklamlar için Reklam Kurumu'na ne kadar şikayet başvurusu yapılmıştır? Kaç reklam yapımcısı hakkında ceza verilmiştir? Hangi yaptırımlar uygulanmıştır?
- Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) nun medyadaki cinsiyetçi dil ve söylemlerin ortadan kaldırılmasına yönelik herhangi bir çalışması olmuş mudur? Olmuşsa yapılan çalışmalar nelerdir?
- Cinsiyetçi reklamların yayından kaldırılmamasının gerekçesi nedir?
- Söz konusu reklamların yayından kaldırılmayıp, uyarı ve para cezası gibi çeşitli müeyyideler uygulanması, medyada toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması için yeterli olduğunu düşünüyor musunuz?
Türkiye'nin taraf olduğu uluslar arası sözleşmeler ne diyor?
Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW) Madde 5/a'da, "Taraf devletler, her iki cinsten birinin aşağılığı veya üstünlüğü fikrine ya da kadın ile erkeğin kalıplaşmış rollerine dayalı önyargıların ve geleneksel uygulamaların kaldırılması için kadın ve erkeklerin sosyal ve kültürel davranış kalıplarını değiştirmek için uygun önlemleri alacaktır" deniliyor.
Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesi'nin 2. Bölüm, 7. maddesinde, "Programların sunuş ve içerik bakımından tüm unsurları insan onuruna ve temel haklarına saygılı olacaktır" deniliyor.
3984 sayılı "Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun"un 4. maddesinin (d) bendinde "insanların cinsiyet ve benzeri nedenlerle kınanmaması ve aşağılanmaması", (s) bendinde "program hizmetlerinin bütün unsurlarının insan onuruna ve temel insan haklarına saygılı olması", (u) bendinde "kadına karşı şiddet ve ayırımcılığın teşvik edilmemesi" hüküm altına alınıyor.
"Radyo ve Televizyon Yayınlarının Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmelik"te "reklamların ırk, cinsiyet veya milliyet alanlarında ayırımcılık içeremeyeceği" belirtiliyor; yayın ilkelerine aykırı yayın yapan özel radyo ve televizyon kuruluşlarının uyarılacağı belirtiliyor. (BB)
