Feriköy Merametçiyan Ermeni İlkokulu'nda hocalarımızın yardımlarıyla el emeğiyle çizdiğimiz, Viktorya boyalar pahalı diye suluboyalarla renklendirdiğimiz yumurtaların tadı artık büyüyüp kalabalık Paskalya sofralarına katılamadığınız zaman daha da aranır oluyor.
Son birkaç yıldır ise, evlerimizde yaşadığımız bu renkli kutlama Beyoğlu'nda ve İstanbul'daki bazı semtlerde pastane ve süs eşyası satan vitrinlerinde de yaşanır olmaya başladı.
Paskalya
Hıristiyan dünyası, 27 Mart'ta, İsa'nın diriliş günü kabul ettikleri Paskalya'yı kutlayacaklar. Paskalya kutlamalarının en belirgin özellikleri rengarenk boyanan yumurtalar, yumurta ve tavşan şeklindeki çikolatalarla paskalya çörekleridir.
Ermeniler, Paskalya Bayramı olarak bilinen Surp Zadik'te (İsa'nın Yeniden Diriliş Günü), "Kristos hariav i merelots" (İsa ölülerden dirildi) ve karşılığında "Orhniyal e harutyun Kristos'i" (Kutlu olsun İsa'nın dirilişi) diyerek bayramlaşır.
Surp Zadik'te insanlar birbirlerine kırmızı yumurta armağan eder. Yumurtalar geleneksel olarak kırmızıya boyanır, ancak değişik renklerde boyanmış olanları da vardır. Yumurta dünyayı simgeler. Dış kabuk gökyüzünü, zarı havayı, akı denizleri, sarısı ise yeryüzünü...
Kırmızı rengi ise İsa'nın kanının tüm dünyanın kurtuluşu için aktığını gösterir.
Surp Zadik'te ayrıca saç örgüsü biçiminde paskalya çöreği yapılır. Ertesi gün mezarlıklar ziyaret edilir. Ölen aile fertleri için mezarları başında dualar okunur.
Rumlar, İsa'nın çarmıhta can verdiği Cuma günü perhiz tutar, et ve hayvansal gıda yemez. Cumartesi gecesine dek yas tutulur. Cumartesi gecesi cemaat kiliseleri doldurur ve tam saat 24.00'te herkes bir mum yakarak İsa'nın dirilişini kutlamaya başlar.
Gece yarısından sonra eve dönüldüğünde kırmızı yumurta tokuşturulur. Öğle yemeği için zengin bir sofra kurulur. Saç örgüsü biçiminde yapılan Paskalya çöreği ise Rumlarda da günün vazgeçilmez yiyeceğidir.
Süryaniler de diğer Hıristiyanlar gibi bu bayramda birbirlerine yumurta ya da yumurta formu taşıyan hediyeler sunarlar. Paskalya'dan geriye ziyafet sofralarından, paskalya çöreklerinin ve çikolatalarının verdiği tat ve hazımsızlık kalır bir tek.
Bir çocuğun her bir akrabadan ve aile dostlarından ortalama bir yumurta aldığını varsayarsak, Paskalya'dan sonra okulların niçin birkaç gün tatil olduğunu anlamamız zor olmayacaktır. Bu yumurtaları dayanamayıp yiyen miniklerin haline şükretmek gerek.
Museviler'in Pesah'ı
Musevilerin Mısır köleliliğinden kaçışını simgeleyen Pesah 27 Mart'ta (27 Nisan olacak - bianet) kutlanıyor. Museviler, bu bayramı, o kaçış sırasında ekmeği mayalamaya bile vakit bulamadıklarım hatırlatması için mayasız ekmek yiyerek kutlarlar.
Yumurtalar kaynatılır, boyanır ve doğurganlığın sembolü olan tavşancıklarla, doğanın uyanışını simgeleyen bahar çiçekleriyle süslenir. Bunlar aile bireylerine, arkadaşlara hediye edilir; her zaman ilkbahara denk gelen ve ayın hareketlerini inceleyen karmaşık hesaplara göre tarihi değişen bu bayramda, pazar günü sofralar süslenir.
Paskalya çöreği tarifi
Bu kadar Paskalya sofrasından konuşup da bir çörek anlatmadan edemeyiz. Samatya'daki meşhur Dayday (Ermenice Amca) Pastanesi'nin istanbul'da dillere destan sakızlı çöreğinin tarifini verelim o zaman.
Malzeme
1 kg un, 300 gr şeker, 1.5 su bardağı süt, 1 paket margarin, 50 gr maya, 20 gr sakız, 30 gr mahlep, 4 yumurta, çay kaşığı ucu ile tuz.
Hazırlanışı
1 kg una, şekeri sakızı, mahlebi, tuzu ekleyip karın. Ardından ortasına bir havuz yapıp sırasıyla kırdığınız dört yumurtayı erittiğiniz yağı ekleyin. Sütü 50 gr mayayı katıp bunu da havuza ekledikten sonra hamuru yoğurun ve ılık odada bekletin. Hamur mayalandıktan sonra örgü biçiminde şekil verin ve 170 derece fırında 25 dakika pişirin.(AN/EÜ)
* Biz küçükken annem bu çöreklerin altını çevirip bir yerine parayı mıhlardı. Sonra kesip dağıttıktan sonra bu para kime gelirse bereket o yıl onda olacak demekti. Siz de bu seklide evdeki çocukları sevindirebilirsiniz. Bende işe yaramıştı.
** Beyoğlu gazetesinden aldığımız bu yazıda, Musevilerin kutsal günlerinden Pesah'ın 27 Mart'a denk geldiği yazılıyordu; doğrusu 24 Nisan olacak. Bu yanlışlık için özür diliyoruz.
