İran Meclisi, kamuya açık yerlerde zorunlu başörtüsü yasası ihlallerine karşı para cezası, bankacılık hizmetlerinin engellenmesi ve adli işlem öngören yasanın deneme amaçlı 3 yıl süreyle uygulanmasını onayladı.
İran resmi haber ajansı IRNA'ya göre, yargının önerisi üzerine hükümet tarafından hazırlanarak Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin imzasıyla Meclis'e gönderilen, "İffet ve Başörtüsü Kültürünün Desteklenmesi" yasa tasarısı oylamaya sunuldu.
Tasarı, Meclis'te hazır bulunan 201 milletvekilinden 34'ünün "hayır" oyuna karşılık 152 oyla kabul edildi. 7 milletvekili de çekimser oy kullandı. Yasanın 3 yıl süreyle deneme uygulamasına girmesi kararı alındı.
Yasanın yürürlüğe girmesi için son olarak Meclis'ten geçen yasalar hakkında nihai incelemeyi yapan Anayasayı Koruyucular Konseyi (AKK) tarafından da onaylanması gerekiyor.
Hangi yaptırımlar öngörülüyor?
*İran'da geçen yıl Jîna Mahsa Amini gösterileri sonrasında yaygınlaşan zorunlu başörtüsü kurallarına yönelik ihlallere karşı koymak için hazırlanan tasarıya göre, başörtüsü kuralına aykırı hareket eden kadınlar ilk aşamada kısa mesaj ve benzeri yöntemlerle uyarılacak.
*Uyarıyı dikkate almayan ve başörtüsü kuralını yeniden ihlal edenler için para cezası verilecek.
*Ceza bir ay içinde ödenmezse para cezası otomatik olarak kişinin banka hesabından kesilecek.
*Herhangi bir nedenle cezaların tahsilinin mümkün olmaması halinde ise söz konusu kişinin tüm banka ve kredi kuruluşlarını kapsayacak şekilde banka kartı çıkarma ve yenileme dahil her türlü bankacılık işlemi yapması yasaklanacak. Cezalara itiraz ise 10 gün içinde yapılabilecek.
*Dördüncü kez ihlal halinde para cezasının yanı sıra yargı tarafından söz konusu kişi hakkında dava açılması ve gerekli görülmesi halinde tutuklanması öngörülüyor.
*Kanuna aykırı hareket eden işletmeler ise yaptırım düzenlemesi kapsamında geçici süreyle mühürlenebilecek ve devlet tarafından sunulan vergi muafiyetlerinden men edilebilecek.
*Sosyal, siyasi, kültürel, sanatsal veya sportif faaliyetlerde bulunan kişilerden yasaya aykırı davrananlar hakkında ihlal sayısına göre, para cezası, mesleki faaliyetlerden men ve son aşamada hapis cezası istemiyle dava açılabilecek.
“Kimse tek başına sorumluluk almak istemiyor”
bianet’e konuşan Orta Doğu Uzmanı Gizem Aslantepe, tasarıyı şöyle anlatmıştı:
*6 Ağustos’ta İran Meclisi “Tesettür ve İffetin Teşvik Edilerek Ailenin Korunması” yasa tasarısıyla ilgili kapalı bir oturum gerçekleştirdi. Yapılan kapalı oturumda yasa tasarısının yeniden gözden geçirilmesi önerildi. Anayasanın 85. maddesine göre milli güvenliğin esas alındığı durumlarda yasanın kamuoyu tartışmalarından uzak ve kapalı oturumlarda hazırlanması ve yürürlüğe konması meclisin alt komisyonuna devredilebiliyor.
*Bu durumda yasanın meclis tarafından belirtilen süre içerisinde deneme bazında uygulanması mümkün hale geliyor. Yasa tasarısının yeniden gözden geçirilmesi önerisi, hizip içerisinde oylandı ve oy çokluğuyla tasarının görüşülmeye devam etmesine, Hukuk ve Yargı Komisyonuna devredilmesine karar verildi. 11 üyeli bu komisyondan, meclis iç tüzüğüne göre üyelerin 2/3’sinin oyuyla yasa geçirilebiliyor.
*Bu arada, Yargı Komisyonu üyelerinin çoğu aşırı radikallerden oluşuyor. Önderliğini 2021’de hayatını kaybeden Ayetullah Misbah Yezdi’nin yaptığı Payidar Cephesi’ne de yakın isimler.
*Yasa tasarısı Anayasayı Koruyucular Konseyi’nden geçtikten sonra uygulama aşamasına geçilecek. Tasarının 70 maddeden oluştuğu ve 39 maddesinin şimdiden kabul edildiği söyleniyor.
*Reformist Etemad Gazetesi, uzun bir süredir kimsenin tek başına sorumluluk almak istemediği başörtüsü yasası konusunda nihayet üç erkin (yasama-yürütme-yargı) devreye girdiğini ve tasarı yasalaştıktan sonra da uygulama konusunda artık bu sorumluluğu paylaşacaklarını yazdı.
*Burada sorumluluğun tek bir organ tarafından değil devletin tüm organlarınca üstlenileceği görülüyor. Bunun temel amacı faturanın tek bir organa/kuruma kesilmesini önlemek, Reisi hükümetine gelecek tepkileri bertaraf etmek ve İslami normların tüm devlet aygıtları tarafından sahiplenileceği/korunacağı iddiasını güçlendirmek.
(EMK)
