Medya ve Aile İçi Şiddet Konferansı'nda dört günlük gazete üzerinden yürüttükleri araştırmayı aktaran Ankara Üniversitesi'nden Yrd. Doç. Abdülrezak Altun ve Doç. Mine Gencel Bek, medyanın sorunu toplumsal değil bireysel bir mesele olarak ve çoğu zaman kadının karşısında yer alarak yansıttığını söyledi.
Akademisyenler, bugün Bahçeşehir Üniversitesi'nde başlayan konferansta halen süren araştırmanın bir yıllık bulgularını paylaştı. Araştırma, kampanyayı yürüten ve konferans düzenleyicilerinden Hürriyet'in bile 10 habeden birinde "aile içi şiddete son!" logosunu koyduğunu gösterdi. Basın haberleri "aile içi şiddet" değl adli vaka olarak görüyor.
Dört gazete tüm tirajın yarısı
Çalışma Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü’nce (KSGM), Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu’nun (UNFPA) desteğiyle yürütülen Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle Mücadele Projesi kapsamında yapılıyor.
Tirajı 300 binin üzerinde olan Posta, Hürriyet, Zaman ve Sabah'ta yayınlanan aile içi şiddet haberleri incelendi. İki akademisyen gazetelerin sorunu hangi sıklıkla ve nasıl yansıttığını inceledi. Eylül 2006-2007 arasında dört gazetede bu konuda bin 400 haber çıktı.
STK'ler yok, ana kaynak polis
Altun araştırma sonuçlarını özetledi. Buna göre;
- Mağdurlarının kadın olduğu aile içi şiddet haberlerinin sadece yüzde 9,1’i birinci sayfada, çoğu 3. sayfada çıktı.
- Haberlerin yüzde 78,5’i “polis-adliye”, yüzde 6,2’si magazin haberi. Aile içi şiddetin önlenmesine yönelik politikalar/eylemler üzerine kurulan haberler ise çok düşük bir oranda.
- Haberlere kaynaklık eden olay ya da olgularda aktörler çoğunlukla bireyler. Sivil toplum kuruluşlarının oranı –yüzde 2,5- eğlence dünyasından ünlülerden oldukça az.
- Aile içi şiddet haberlerinde kullanılan kaynaklar arasında polis–jandarma (yüzde 35) ve adli birim–mahkeme–avukatlar ön planda.
- Görsel malzeme kullanımı yoğun. Şiddete uğrayan kadınların fotoğraflarına saldırganların görüntülerinden yüzde 16 oranında daha fazla yer veriliyor. Fotoğrafların yüzde 87’sinde şiddete uğrayan kadınlar teşhir ediliyor.
Mücadele olanakları, bilgi haberde yok
- Haberlerde ağırlıkla fiziksel şiddete değiniliyor; psikolojik ve ekonomik şiddet konu edilmiyor.
- “Ölümle sonuçlanan” olaylar, diğerlerine göre daha fazla yer buluyor.
- Haberlerin yalnızca yüzde 13,9’u cinsel şiddet üzerine. Cinsel tacizle ilgili haber yok gibi. Medya aile içi şiddetin daha çok görünür tahribatıyla ilgileniyor.
- Haberlerde çok fazla sıfat kullanılıyor. Özellikle saldırganın davranışını meşrulaştıracak sıfatlar sıklıkla kullanılıyor.
- Haberlerde, şiddete karşı var olan düzenlemeler hakkında hiçbir bilgi yok.
Pornografik mizah olarak şiddet
Örnek haberler üzerinden içerik analizleri yapan Gencel Bek de medyanın şiddet haberleri ele alış şekliyle ilgili üç eğilime dikkat çekti:
- Sansasyonelleştirme,
- Mizah malzemesi haline getirme,
- Pornografik anlatılara dönüştürme.
Araştırmanın ikinci aşamasında televizyon dizileri ve televizyonların gündüz kuşağında yayınlanan kadın programları incelenecek.(EÜ/TK)
