Aralık 2001'i özetleyen Basın Konseyi raporu, "2001 yılı, başlangıcında olduğu gibi, işten çıkarmalar, iletişim özgürlüğüne yönelik ihlaller, mahkumiyet kararları, gazete toplatmalar, gazetecilere yönelik baskılar, tehditler ve saldırılarla kapandı" diyor.
Aralık ayının gazeteciler açısından tek olumlu gelişmesi, işsiz kalan gazetecilerin, süresi dolan basın kartlarını, işsiz kaldıkları tarihten itibaren 1 yıl süreyle kullanabilmelerine imkan tanıyan değişiklik oldu.
Bir gazeteci ekonomik sıkıntıları nedeniyle intihar etti.
Sağlık Bakanı Osman Durmuş'un kendisiyle ilgili gazetelerde çıkan bazı haberler üzerine TBMM'de bakanlığının bütçe görüşmeleri sırasında kullandığı "Bakanlığımda eskiden basın mensuplarına sarı zarfla ödeme yapılmış. Benim dönemimde hiç kimseye bir kuruş çıkar sağlanmamıştır." şeklindeki ifadeler meslek kuruluşlarının tepkisi çekti.
Basın Konseyi, Bakan'ı "iddialarını kanıtlamaya ve gazetecilerin isimlerini açıklamaya" davet etti. Konsey, ayrıca konuyla ilgili bir inceleme başlattı.
Yaklaşık 8 yıldır yayın hayatını sürdüren Akit Gazetesi kendi ifadesiyle "hukuksuz bir şekilde verilen astronomik tazminat cezaları yüzünden" yayın hayatına son verdi.
Vakit'e 2 haftada 2 toplatma
Yayın hayatına yeni başlayan Anadolu'da Vakit Gazetesi iki hafta içinde mahkeme kararıyla iki kere toplatıldı.
Gazetenin 7. sayısı İstanbul 3. Devlet Güvenlik Mahkemesi (DGM) Yedek Hakimliği tarafından "Laik zarfçılık", 24 Aralık tarihli nüshası ise "Kubilay öldüğünde laiklik yoktu" başlıklı haberleri nedeniyle de İstanbul 6 No'lu DGM tarafından toplatıldı.
Basın ilan Kurumu, İş Bankası'nın başvurusu üzerine Star Gazetesi'ne üç gün süreyle resmi ilan ve reklam yasağı getirdi.
Kurum, bu kararını "Basın Ahlak Esasları Hakkındaki Genel Kurul Kararı"na dayanarak verdi. Konsey bu uygulamaya son verilmesi konusunda bir kez daha çağrı yaptı.
Basın Kartı Yönetmeliğinde yapılan değişiklikle, emeklilik hakkını elde edememiş basın kartı sahibi gazeteciler, işlerinden ayrılmaları halinde, ayrılış tarihinden itibaren 3 ay içinde kartlarını iade ederek bu süre içinde işsiz olduğunu usulüne uygun olarak beyan etmiş olmaları koşuluyla 6 ile 15 ay süreyle basın kartlarını kullanabilme olanağına kavuştular.
Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Eylül ayında yayın hayatına başlayan yeni haber kanalı Habertürk'ün yayınının 1 gün süreyle durdurulmasına karar verdi.
Basın Konseyi Genel Sekreterliği'nin ulusal çapta yayın yapan basın organlarından ve Konseye gelen bilgilerden yaptığı derlemeye göre Aralık 2001'de meydana gelen önemli olaylar ve ayrıntıları şöyle:
Ayın Olayları
* İstanbul 11. Asliye Hukuk Mahkemesi'nce, kılık kıyafet yönetmeliğine aykırı davrandıkları gerekçesiyle Marmara Üniversitesi Göztepe Kampüsü'nde, derse alınmayan başörtülü öğrenciler hakkında Radyo D'de kullandığı ifadeler nedeniyle Hürriyet Gazetesi yazarı Fatih Altaylı 2 milyar 500 milyon lira tazminata mahkum oldu.
Aynı davada, haberi yayınlayan Hürriyet Gazetesi aleyhinde açılan 20 milyar liralık tazminat cezası ise reddedildi.
* Köşe yazısında Samsun eski Valisi Metin İlyas Aksoy'a hakaret ettiği gerekçesiyle gazeteci Fatih Altaylı ve Hürriyet Gazetesi hakkında açılan davada, toplam 3 milyar lira tazminat ödenmesine karar verildi.
Beraatlar
* Bakırköy 2. Ağır Ceza Mahkemesi'ndeki davada, Aktüel dergisinin 28 Ekim 1999 tarihli nüshasında yayınlanan, "Siyasal Zina ve Cinayet" başlıklı yazısı nedeniyle "Hükümetin manevi şahsiyetini, devletin askeri ve emniyet kuvvetlerini tahkir ve tezyif ettiği" iddiasıyla yargılanan yazar Ahmet ALTAN ve derginin sorumlu yazı işleri müdürü Murat TUNALI beraat ettiler.
* Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT)eski mensubu Mahir KAYNAK ile yayıncı Rahim ER, Yel Üfürdü, Su Götürdü adlı kitapta, "MİT'in görev ve faaliyetlerine ilişkin gizli kalması gereken bilgileri ifşa ettikleri" gerekçesiyle İstanbul 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nde yargılandıkları davadan beraat ettiler.
* Derin Devlet ve Muhalefet Geleneği adlı kitap hakkında "Türkiye Cumhuriyeti'ni ve Türk Silahlı Kuvvetleri'ni tahkir ve tezyif ettiği" iddiasıyla verilen toplatma kararı kaldırıldı. Kitabın yazarı Ahmet ÖZCAN da hakkında açılan iki davadan beraat etti.
Chomsky de sanık oldu
* İstanbul DGM Savcısı, ABD ve medya hakkındaki sert eleştirileriyle tanınan dilbilimci Noam CHOMSKY'nin Amerikan Müdahaleciliği adlı kitabında "bölücülük propagandası" yapıldığı gerekçesiyle kitabın yayımcısı Fatih TAŞ hakkında Terörle Mücadele Kanunu'nun 8'inci maddesine göre, "Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü aleyhine propaganda yapmak" suçundan bir yıl hapis cezası istedi.
* Yusufeli Kaymakamı Arslan Yurt, BBC televizyonunda gösterilmek üzere hazırlanan belgesel için çekim yapmak üzere ilçeye gelen ekibe "İçişleri Bakanlığı'ndan izin almadıkları" gerekçesiyle çekim yaptırmadı.
* Milliyet Gazetesi ekonomi muhabiri Nedim ŞENER, bir haber için gittiği Lice'ye sokulmadı.
Gazeteciler 150 sırasında
* Turizm Bakanı Mustafa Taşar ve eşi Gülderen Taşar, bakanlık katının yenilenmesi ve Dünya Turizm Fuarı dolayısıyla yayınlanan haberlerde kişilik haklarına saldırı olduğu iddiasıyla, çeşitli tarihlerde yayınlanan haberler nedeniyle Hürriyet, Milliyet, Cumhuriyet ve Posta gazeteleri hakkında toplam 35 milyar liralık manevi tazminat davası açtılar.
* Radikal Gazetesi yazarı, Celal BAŞLANGIÇ hakkında, bir süre önce yayımlanan Korku Tapınağı isimli kitabı nedeniyle TCK'nın 159'1'nci maddesi uyarınca, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı'nca "Devletin güvenlik kuvvetlerini tahkir ve tezyif ettiği" iddiasıyla dava açıldı.
* Şişli Asliye Ceza Mahkemesi üç ayda bir yayımlanan fikir dergisi İdea Politika'nın İnternet'te www.ideapolitika.com adresinde yayımlanan sitesinin yayınının durdurulmasına karar verdi. Derginin Bahar, Yaz ve Güz Sayılarında yer alan 6 yazı nedeniyle, Genelkurmay'ın suç duyurusu üzerine Adalet Bakanlığı izniyle, İdea Politika dergisi aleyhine soruşturma açılmıştı.
* Televizyon programcısı Tayfun Talipoğlu, Karabük Kardemir'de yaptığı bir haber programı sırasında Özçelik-İş Sendikası Genel Başkanı Feridun Tankut'un kendisini "Karabük'ü terk et yoksa sonun kötü olacak" şeklinde tehdit ettiğini açıkladı.
Muhabire yumruk
* Kilis Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Ahmet BARUTÇU'ya ait Kent Gazetesi ve matbaası kimliği belirlenemeyen bir kişi tarafından silahla tarandı. Olay yeri inceleme ekibi 6 adet boş kovan buldu.
* Kağıthane Belediyesi'nin düzenlendiği ve Saadet Partisi Genel Başkanı Recai Kutan'la kapatılan Refah Partisi'nin lideri Necmettin Erbakan'ın da katıldığı bir açılışta ATV muhabiri Mehveş KOÇAK, Kağıthane Belediyesi Meclis üyesi olduğu ileri sürülen kişi tarafından yumruklandı.
* Yedinci Gündem Gazetesi'nin 8 çalışanı matbaaya giderken matrisler ile birlikte gözaltına alınarak, bir süre Bakırköy Emniyet Amirliği'nde tutuldular.
* Anadolu yakasında görev yapan gazetecilerin dokuz yıldır kullandığı Kartal Dr. Lütfü Kırdar Hastanesi'ndeki Basın Odası, Başhekim Muzaffer Yıldız'ın emriyle kapatıldı. (NM)
