Rize'de ilk matbaa ve gazete 1930 yılında Mustafa Cavaş tarafından Rize Matbaası ve Rize Gazetesi olarak hizmete girer.
Gazetenin ilk sahibi vali
Gazetenin sahipliğini dönemin Rize valisi Ekrem Ergür yapmıştır. Halkevi binasının altında faaliyet gösteren gazete ve matbaa 1939 yılında kapanmıştır.
Mustafa Cavaş'ın matbaacılığı bırakmasının ardından Kemal Karadeniz, Kambursırt Sokağında Çaycılar Kooperatifi'nin karşısında matbaacılık yapmıştır.
Tek yaprak gazete
Mustafa Çavaş ve Kemal Karadeniz'in sonra Rize'de matbaacılık yapan Mustafa Ardal gerek gazetesi ve gerek matbaası ile Rizelilere hizmet vermiştir.
Mustafa Ardal 1949 yılında tek baskı makinesi ile matbaasını kurdu. 5 Mayıs 1950'de İstanbul'a yayın hayatına başlayan Zümrüt Rize Gazetesinin Rize'ye taşıdı. Eski Sümerbank'ın karşısında Kazım Karabekir Caddesinde faaliyet gösteren matbaa ve gazete gün geçtikçe beğeni kazandı.
Gazete tek yaprak olarak basılıyordu.
CHP desteğiyle başkan
Mustafa Ardal sosyal yönü ağır basan bir insandı. Eski Rize Mebusu Osman Yılmaz Karaosman'la birlikte öğrenci faaliyetlerinde bulunmuştu. Kazım Karabekir Paşa öldüğünde neden bayraklar yarıya inmedi diye yapılan eylemde başı çekenlerdendi.
O dönemlerde gazete çıkarmak zordu. Ardal, gazeteyi hazırlar, baskıyı yapar, kesim işlerini de kendisi hallederdi.
Halil Şeker, Orhan Lık, Fenerli Mustafa İlkbahar, ve Hasan Kasımoğlu Ardal'ın yanında çalışmış matbaa ustaları idi. bağımsız Rize Belediye Başkan adayı oldu.
O dönem de Demokrat Parti güçlü zamanları. Buna rağmen Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) de desteği ile Başkanlığa seçildi.
İşçiler "çarpılırız" diye korkunca
Eski sebze ve meyve hali onun döneminde inşa oldu. Hal yapılırken inşaatta çalışanlar mezarlıklarla karşılaştıkları için çalışmayı bıraktılar. Çarpılırız diye korktular.
Başkan Ardal, kendisi çalışmaya başlayınca ustalar da başlamak zorunda kaldılar.
Ardal, bir buçuk yıl başkanlığı süresinde aldığı aylığın yarısını Fakirler Fonu'na bıraktı.
Vali işten el çektirdi
Valilerin Belediye başkanlarını işten el çektirme yetkileri vardı. Demokrat Partililer kendi partilerinden olmayan birini içlerine sindiremiyorlardı.
Özellikle eski Rize Mebusu Osman Kavrakoğlu'nun baskıları sonucu vali Ardal'ı görevden el çektirdi.
Ardal hakkında açılan davalar yüzünden oldukça sıkıntılı günler geçirdi. Rize sevdalısı bir insan haksız ve mesnetsiz iddiaları bir türlü içine sindiremiyordu.
Çay sevdalısı
Rize'de çaycılığın gelişmesine de katkıda bulunmuştur. Kooperatifinin kuruluşunda aktif görev yaptı.
Bir dönem çay paketlemesinin Rize dışına çıkarılması gündeme geldi. Bu konuda da tepki gösterenlerin başında geliyordu. Çay Bank'ın ilk iştirakçilerindi.
Rize sevdalısı Mustafa Ardal altmış bir yaşında 1984'de aramızdan ayrıldı. Kalp krizi sonucu ebediyete intikal eden Ardal geride bir çok eser bıraktı.
Ardal vatan faydalı beş çocuğunun ikisi Rize'de üçü İstanbul'da yaşamını sürdürmektedirler.
Bu bilgileri ulaşmamda bana yardımcı olan oğulları Bora ve Çaycan Ardal'a teşekkür ederim. (FSK/BA)
