Dünya Tabipler Birliği (DTB), Ekim 2017’de Chicago'da düzenlenen 68. Genel Kurul toplantısında, silahlı çatışmalarda hekimlerin rolüne ilişkin bir tutum belgesini kabul etti.
Türk Tabipleri Birliği'nin (TTB) de içinde olduğu beş tabip birliğinden oluşan çalışma grubunun, yaklaşık üç yıllık çalışma sonucu oluşturduğu tutum belgesi metninde, çatışma öncesi, süreci ve sonrasında hekimlere, ulusal tabip birliklerine düşen görev ve sorumluluklara dikkat çekiliyor.
Hekimlerin, silahlı çatışmalarla ilgili kararlarda; siyasetçilerin, hükümetlerin ve güç sahibi başka kesimlerin, bu kararların yol açabileceği sonuçların farkında olmaları için çalışmaları ve savaşın insani açıdan yol açacağı sonuçlar konusunda hükümetleri ve devlet dışı aktörleri uyarmaları ve barıştan yana tutum almaları gerektiği belirtiliyor.
Silahlı çatışmalar kritik altyapılara da zarar veriyor
Hekimler, silahlı çatışmaların kişilerin ve toplulukların sağlığına olduğu kadar sağlık tesisleri, konut, içme suyu şebekeleri ve kanalizasyon dahil olmak üzere kritik altyapılara zarar verdiği, çevresel bozulmaya yol açtığını da hatırlatıyor.
Kritik önemdeki altyapıların zarar görmesinin malnütrisyonla* birlikte kolera, tifüs gibi enfeksiyon hastalıklarına neden olabileceği belirtiliyor.
Metinde “Haklı savaş” kavramına da vurgu yapılarak “Bir savaşın ‘haklı savaş’ olduğunu ileri sürenlerin, bunun aşırı atıfta bulunulmaması gereken nadir ve uç bir durum olduğunu anlamaları temel önemdedir” deniliyor.
“Savaş yoksulların koşullarını daha da kötüleştirir”
Tutum belgesinde öne çıkan başlıklar şöyle:
* Savaş ya da silahlı çatışmanın diğer biçimleri genellikle en yoksul durumda olanların koşullarını daha da kötüleştirir. Kendi ülkesinde yerinden olmuş kişilerin ve mültecilerin sayısındaki artışa katkıda bulunur.
* Hekimler, çatışmalar sırasında nüfusun katlandığı acıların hafiflemesi için tarafları etkileme çabası içinde olmalıdır.
“Hekimler hükümetler ve devlet dışı aktörleri uyarmalı”
* Hekimler ve ulusal tabip birlikleri savaşın insani açıdan yol açacağı sonuçlar konusunda hükümetleri ve devlet dışı aktörleri uyarmalıdır.
* Hekimler, siyasetçilerin, hükümetlerin ve yetki sahibi diğer kesimlerin, silahlı çatışmayla ilgili aldıkları kararların sonuçlarının daha fazla farkına varmalarını sağlamak için çalışmalıdır.
* Hekimler, çatışmaların zarar verip bozulmalara yol açtığı yörelerde yaşayanlara temel hizmetleri ulaştırma gerekliliğini yetkili mercilere sürekli anımsatmalıdır.
“Silahlı çatışmada yer alanlar sorumluluklarını kabullenmeli”
* Devletler ve devlet dışı aktörler dahil olmak üzere silahlı çatışmada yer alan diğer yetkililer bu eylemlerinin sonuçlarıyla ilgili sorumluluklarını kabullenmeli, bu sonuçlarla ilgili uluslararası mahkemelere ve yargı organlarına hesap vermeye hazır olmalıdır. DTB yetkililerin bunun gerekliliğini görmeleri ve gerçekleşmesi için işbirliği yapmalarını önermektedir.
* DTB silahlı çatışmaların etkisinin en ağır biçimde, kadınlar, çocuklar, gençler, yaşlılar ve toplumun en yoksul kesimleri dahil savunmasız durumdaki insanlar tarafından hissedileceğini kabul eder. Hekimler sağlık hizmetlerine ayrılan kaynakların ayrımcılığa yol açmamasını sağlamalıdır. (TP)
* Beslenmenin içerik veya miktar açısından yetersiz olması sonucunda, vücudun gereksinimlerine karşın, sağlanan enerji ve besin öğelerinin yetersiz kalmasından kaynaklanan klinik durum.
