Fotoğraf: Rönesans Sitesi'nin enkazı/nytimes.com
Hatay Cumhuriyet Başsavcılığı Deprem Suçları Soruşturma Bürosunca, 6 Şubat depremlerinde yıkılan binaların inşaat sorumluluğu dolayısıyla ölüm ve yaralanmalarla ilgili soruşturmalar kapsamında Rönesans Sitesi mühendislerinden E. D. tutuklandı.
Antakya, Ekinci Mahallesi İnönü Bulvarı'nda 2012'de yapımı tamamlanan yekpare bir büyük yapıdan oluşan Rönesans Sitesi'nin depremde tamamen çökmesiyle bin kişi enkaz altında can vermişti.
Savcılıkça çıkarılan yakalama kararıyla gözaltına alınan sorumlu, çıkarıldığı nöbetçi hakimlikçe tutuklandı.
Sitenin müteahhidi Mehmet Yaşar Coşkun 11 Şubat'ta yurt dışına çıkarken İstanbul Havalimanı'nda yakalanmış, sitenin yapı denetim sorumlusu Ali Onur Çinçinoğlu ise 21 Mart'ta tutuklanmıştı.
New York Times'ın araştırması
7,8 büyüklüğündeki depremde, her bakımdan depreme dayanıklı ve son teknolojik yeniliklerle inşa edilip donatılmış olduğu varsayılan Rönesans Sitesi'ndeki çöküntünün neden olduğu dramatik can kayıpları ABD'nin önde gelen günlük gazetelerinden New York Times tarafından aylarca süren bir soruşturma ve adli mimarlık analizine tabi tutulmuştu.
Çözümlemeler, Rönesans'taki ölü sayısının, hatalı tasarımın yanısıra en az düzeyde kalan denetimin trajik bir sonucu olduğunu gösterdi.
Bir dizi niteliksiz mimari karar ve riskli tasarım seçimi, binanın sismik kuvvetlerin oluşturduğu gerilime karşı koymasını imkansızlaştırmıştı.
İnşaat planlarını değerlndiren ve The New York Times için detaylandıran bir mühendis, bina tasarımının mühendisliğin temel ilkelerini ihlal ettiğini ve özellikle zemin katı deprem karşısında tamamen savunmasız bıraktığını söyledi.
Güvenlik kontrolleri sistemindeki eksiklik düzenleyici uygulama ve profesyonel titizlik yoksunluğundan kaynaklanıyordu. Yerel yetkililer, özel müfettişler ve inşaat mühendisleri en baştan başlayarak sorunları gözden kaçırmışlardı. İnşaat iznini veren belediye danışmanı, proje geliştiricinin hesaplamalarını kontrol etmek için gereken yazılıma sahip olmadığını söyledi. Rönesans Sitesi hakkında 100'den fazla rapor imzalayan bir müfettiş, bina yıkılıncaya kadar Rönesans Sitesi diye bir şey duymadığını söyledi.
Virginia Üniversitesi'nde depreme dayanıklı tasarım araştırmaları yürüten inşaat mühendisliği doçenti Osman E. Özbulut, "Bu tasarımı yapanın ne niyetle yaptığını açıklamam imkansız " diyor. "[Gördüğüm] en şaşırtıcı bina."
Rönesans müteahhitleriyse, deprem öncesinde yürürlükte olan tüm yönetmelikleri takip ettikleri, ancak düzenlemelerin bu kadar güçlü bir depreme dayanıklı yapım için yetersiz olduğu konusunda ısrarlılar.
The New York Times, hükümet belgelerinin, mahkeme kayıtlarının, yapısal planların, mimari çizimlerin, binanın görüntülerinin kapsamlı bir incelemesinin yanı sıra saha ziyaretlerine ve çok sayıda mühendis, sismolog, yerel yetkili, hayatta kalanlar ve projeyle ilişkili profesyonellerle yapılan görüşmelerden elde ettiği bilgilere dayanarak binayı yıkabilecek belli başlı zayıflıkları ve çökmeye neden olan birkaç noktayı ortaya çıkaran 3 boyutlu bir Rönesans modeli üzerinden yıkımın öyküsünü ortaya koydu.
(AEK)
