Annan Acil Çözüm Dedi; Sıra Taraflarda

Ankara’da yapılan Erdoğan-Denktaş-Talat zirvesini ve Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Kofi Annan’ın müzakereleri başlatmak için liderlere gönderdiği mektupta yer alan koşulları değerlendiren Cengiz Aktar, “BM’nin taraflar arasında polemiğe tahammülü olmadığı ve meseleyi dar bir zaman diliminde çözmeyi amaçladığı” yorumunu yaptı.

Aktar, Annan’ın bu manevrası karşısında Türk tarafının da hızla pozisyonunu belirlemesi gerektiğini söyledi ve ekledi: “Zira, bugün itibariyle Ankara’dan ve Lefkoşa’dan gelen haberler, sarih, herkesin kabullendiği bir ortak pozisyonun varlığına işaret etmiyor.”

"Avrupa Hareketi 2002" girişimi kurucularından, Galatasaray Üniversitesi öğretim görevlisi Aktar, “Ankara’daki Kıbrıs zirvesi”ni, Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) arabuluculuk ihtimalini ve Türkiye’nin Avrupa Birliği (AB) üyeliğinin Kıbrıs sorununun çözümü ile ilişkisini “bianet”e değerlendirdi:

BM Genel Sekreteri Annan’ın liderlere gönderdiği mektupta “geri adım atmadığı” yorumu yapılıyor. Annan’ın mektubunu ve koşullarını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Bugün itibariyle ok yaydan çıktı ve Türk hükümetinin 24 Ocak’ta Davos’ta başlattığı girişimin ilk somut meyvesi, bugün alındı.

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Kofi Annan, Kıbrıs’taki iki tarafa 10 Şubat’ta New York’ta randevu vermiş bulunuyor. Davet mektubuna her iki tarafın da icabet etmesi, mektupta belirtilen şartları; yani kabaca, müzakerelerin Alvaro de Soto başkanlığında başlaması, 25 Mart’ta sonuçlandırılması, 14 Nisan’da eş zamanlı bir şekilde adanın her iki kesiminde referanduma gidilmesi ve müzakereler esnasında üzerinde anlaşma olmayan konuların BM tarafından doldurulması koşullarını kabul ettikleri anlamına gelecek.

Genel Sekreterinki gerçekten çok usturuplu bir manevra. “Ön koşul var mı, yok mu, kabul ederiz veya etmeyiz” diye uluslar arası medya üzerinden tartışan taraflara, BM’nin artık böyle bir polemiğe tahammülü olmadığını ve eğer tekrar çözüm için kolları sıvayacaksa; dar bir zaman dilimi içerisinde meseleyi şu veya bu şekilde sonuçlandırmak arzusunda olduğunu gösteriyor.

Türk tarafının girişiminin somut sonuçları neler sizce? Türkiye ve KKTC bu girişimin arkasında durabilecek mi?

Bugün Türk tarafının müzakereci ekibi Denktaş ve Talat, Ankara’da kalmaya ve 10 Şubat için müzakere pozisyonu belirlemeye karar verdi.

Görünen o ki, 24 Ocak’tan bu yana başlatılan inisiyatif, uluslar arası kamuoyu tarafından ciddiye alınmış ve Kıbrıs’ın Avrupa Birliği’ne üye olacağı 1 Mayıs Cumartesi gününe kadar bu işin bitirilmesi konusunda somut bir iradenin ortaya çıkmasını sağlamış bulunuyor.

Fakat bu, aynı zamanda Türk tarafının da hızla pozisyonunu belirlemesi gerektiği anlamına geliyor. Zira, bugün itibariyle Ankara’dan ve Lefkoşa’dan gelen haberler, sarih, herkesin kabullendiği bir ortak pozisyonun varlığına işaret etmiyor.

Sorunların bu ortak pozisyon belirleme aşamasında çıkacağını düşünüyorum. Çünkü kim ne derse desin, Kıbrıs’ta 40 yıldır çözümsüzlük taraftarı olanların Ankara’daki iki, üç toplantı sonucunda fikir değiştirdiklerini ve çözüm taraftarı olduklarını düşünmek mümkün değil.

Sonuç itibariyle hem Türkiye’de hem Kıbrıs Türk ve Rum tarafında, Yunanistan’da ve hatta Avrupa Birliği’nde ak koyun, kara koyun çok kısa zamanda belli olacak.

ABD’nin arabulucuk yapması girişimlerini ve Kıbrıs’ta askeri güç bulundurma talebini nasıl değerlendiriyorsunuz? ABD’nin arabuluculuğu ile Türkiye’nin AB müzakerelerine başlaması arasında ilişki kuruluyor…

Bu işte başından beri hükümetin ABD’ye olan akıl almaz yatkınlığı ve ABD dışında gözünün kimseyi görmüyor olması, fahiş bir hata idi, bu hata sürüyor. AB vrupa Birliği, Kıbrıs ile çok özel bir ilişkisi olan İngiltere’nin dışında bu müzakerelerde yok. Oysa, bianet’teki son yazımda da bahsettiğim gibi, Kıbrıs’taki çözüm müzakereleri ile Türkiye’nin AB’ye müzakereleri arasında beğensek de beğenmesek de birebir bir ilişki vardır. Ve burada Türkiye çözüm konusunda adım attığı zaman karşılığında Türkiye’nin bu adımını görebilecek olan güç, Türkiye’nin üye olmak istediği Avrupa Birliği’dir; ABD değil. Kıbrıs’ta bir çözüme ulaşıldığını varsayalım, eğer bu durumda ABD’nin AB’ye Türkiye ile müzakerelere başlaması için baskı yapması ümit ediliyor ise, bu hüsranla sonuçlanacaktır.

Irak savaşı konusunda AB’nin iki ağır topu Almanya ve Fransa ile tamamen zıt bir konumda olan ABD’nin, üstelik bu seçim yılında AB’ye hele Türkiye gibi nazik bir konuda telkinde bulunması, sureti katiyede mümkün değildir. Kıbrıs için müzakereler başladıktan sonra AB boyutunun ivedilikle gündeme getirilmesi gerekiyor.

Açıkça söyleyecek olursak, bu hükümet AB ile katılım müzakerelerine başlamaksızın veya başlamanın garantisini almadan Kıbrıs’ı çözemez. Zira, Türkiye’de değişim, Kıbrıs’ta da çözüme direnen statükonun ağzını kapatacak çok güçlü bir argümana ihtiyacı var. O da, müstakbel AB üyeliği. (BB)