Desen: Reza Zarrab ve Halkbank Genel Müdürü Hakan Atilla ABD mahkemesinde/VoA
New York Güney Bölgesi Federal Mahkemesi'nde 2016'da başlayan Reza Zarrab (Rıza Sarraf) davasına 2019'da sanık olarak dahil edilen Halkbank'ın 17 Ocak Salı günü görülen temyiz başvurusundan karar çıkmadı.
TIKLAYIN-Halkbank'a ABD'de 6 Suçlamayla Dava
Dava, esasen, İran'a yönelik ABD ekonomik yaptırımlarının Reza Zarrab'ın İran'la yürüttüğü altın ticareti üzerinden delinmesi iddiasına dayanıyor.
Voice of America (VoA) Türkçe Servisi'nin haberine göre Salı günkü duruşmada mahkeme tarafların sözlü savunmalarını dinledi.
Halkbank Federal ve bölge istinaf mahkemelerinde, Türkiye'nin bir kamu kuruluşu olması dolayısıyla Egemen Yabancı Devlet Dokunulmazlığı Yasası'na (FSIA) göre ABD'de bir ceza mahkemesinde yargılanamayacağı gerekçesiyle itiraz etmişti. Halkbank'la ilgili temyiz başvurusu duruşması, bugün başkent Washington'da Anayasa Mahkemesi'nde yapıldı.
Taraflar, Halkbank ve ABD Adalet Bakanlığı'na bağlı başsavcılık bürosu, bu duruşmaya kadar yazılı olarak sürdürdükleri savunma ve iddialarını Salı günkü duruşmada mahkemeye sözlü olarak anlattı.
Karar ne zaman?
Kararın ne zaman açıklanacağı Anayasa Mahkemesi'nin yetkisinde. Hukukçular gerekçeli kararın birkaç ay içinde de yıl sonunda da açıklanabileceği yolunda farklı görüşler ileri sürüyor.
VoA'nın haberine göre, önüne gelen binlerce başvuru arasından bir takvim yılında sadece 60 ile 80 arasında başvuruyu kabul edip planlamasına alan ABD'nin en yüksek mahkemesinde, yargı süreci şöyle işliyor:
► ABD Anayasa Mahkemesi, dava başvurularını titizlikle değerlendirip inceledikten sonra takvimine alıp almayacağına karar veriyor. Yüksek mahkeme heyeti, bunun için önce kendi aralarından bir yargıcı, başvuruyu değerlendirmesi için görevlendiriyor.
► Bu yargıcın değerlendirmesini kurula sunmasından sonra mahkeme heyetinde çoğunluk sağlanırsa, başvurunun kabul edilerek takvime alınacağı açıklanıyor.
► Mahkeme, kabul ettiği davalarda önce savunmanın yazılı başvurusunu inceliyor; ardından davayla ilgili savcılığın görüşünü istiyor. Dava sürecinde karşılıklı bir yazılı süreç işliyor.
► Anayasa Mahkemesi, yazılı iddia ve savunmalar devam ederken takvimine göre belirlediği bir günde, kendi aralarında toplanarak dava sürecindeki gelinen son aşamayı değerlendiriyor. Gerekirse taraflardan yeni dilekçeler, ya da alt mahkemelerden belge, bilgi, delil, gizlilik kaydı olan belgeleri talep ediyor.
► Kabul edilen başvurularla ilgili belirlenen takvime göre yapılan duruşmada taraflar dinleniyor. Mahkeme heyeti duruşma sonrasında bazı davalarda yetkilerine dayanarak kararlarını açıklayabiliyor.
Anayasa Mahkemesi'nde bir davayla ilgili yapılan duruşma sonrasında, mahkeme heyeti müzakere aşamasına geçiyor. Yargıçlar, davayı fiilen karara bağlamak için 'konferans' olarak bilinen karar toplantısını yapıyor.
Anayasa Mahkemesi'nin usullerine göre bu toplantı haftada iki kez, Çarşamba ve Cuma öğleden sonraları yapılıyor.
Yetkileri fazlasıyla kapsamlı olan yüksek mahkeme, bazı davalarda duruşma sürecinin de sonrasında taraflardan karşılıklı yazılı dilekçeler talep ederek bir süre sonra gerekçeli kararını açıklayabiliyor. Çok nadir olsa da savcılık ve savunma yeniden bir duruşmaya davet ediliyor.
Tüm prosedür tamamlandıktan sonra Anayasa Mahkemesi kararını gerekçeli olarak açıklıyor. Anayasa Mahkemesi, bir davayla ilgili gerekçeli kararını o takvim yılı içinde yayınlıyor.
Arka plan
Sarraf, 2010-2015 yılları arasında "İran'a karşı uygulanan yaptırımları delme'", "kara para aklama", "kara para aklamak için komplo kurma" ve "ABD bankalarını dolandırma" suçlamaları ile tutuklu olarak yargılanmaya başlandı. Sarraf hakkında 90 yıla kadar hapis cezasının yanı sıra 50 milyon dolar para cezası talep edildi. Davadaki diğer sanık Halkbank eski Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Hakan Atilla da "İran'a uygulanan yaptırımları yasa dışı yollarla delmek" ve "bankacılık dolandırıcılığı" ile suçlandı. 28 Mart 2017'de tutuklanan Atilla 50 yıl hapis cezası ve iki milyon dolar ceza talebiyle yargılanmaya başladı. 2017 Eylül ayında ek iddianame ile eski Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, Halkbank eski Genel Müdürü Süleyman Aslan, Halkbank Uluslararası Operasyonlardan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Levent Balkan ve Sarraf'ın çalışanı Abdullah Happani de davaya sanık olarak eklendi. 28 Kasım 2017 tarihinde bir süredir kendisinden haber alınamayan ve akıbeti için Türkiye'nin ABD'ye nota verdiği Sarraf'ın tanık konumuna geçtiği öğrenildi ve yaklaşık altı hafta süren duruşma süreci başladı. Sarraf, duruşma sırasında verdiği ifadede eski Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan'a rüşvet verdiğini kabul etti ve ambargoyu delmek için izlediği ticari trafiği şema ile anlattı. Jüri üyeleri 3 Ocak 2018'de Mehmet Hakan Atilla'yı, kendisine yöneltilen altı suçlamanın beşinden suçlu buldu. Jüri, Atilla'yı "kara para aklama" suçlamasından ise suçsuz buldu. 11 Nisan 2018'de yapılacak hüküm duruşmasında yargıç Richard Berman, Atilla için kesin hükmün açıklanmasını 16 Mayıs 2018'e erteledi. 16 Mayıs 2018'deki kararla 32 ay hapse mahkum olan Atilla, şartlı salıverildi ve Türkiye'ye döndü. |
(AEK)
