Almanya’nın önemli eyaletlerinden Hessen’de bu pazar günü gerçekleştirilecek eyalet meclisi seçiminde sandıktan, iki hafta önce Bavyera’da olduğu gibi, sadece bu eyalette değil, tüm ülkedeki siyasi dengeleri alt üst edebilecek sonuçların çıkması bekleniyor.
Anketler, Hessen seçimlerinde de Berlin’deki büyük koalisyonun ortakları, Almanya’nın en büyük kitle partileri CDU (Hıristiyan Demokrat Birlik) ve SPD’nin (Almanya Sosyal Demokrat Partisi) büyük ölçüde oy kaybına uğrayabileceklerini gösteriyor.
TIKLAYIN - Almanya'da Eyalet Seçimleri / Hessen'deki Seçim – 2
Tüm Almanya’yı kapsayan kamuoyu yoklamaları da benzer sonuçlar verdiği için Hessen’deki seçimler Merkel’in liderliğindeki büyük koalisyon açısından da “kader seçimi” olarak yorumlanıyor. Tahmin edildiği gibi çok büyük kayıplarla karşılaşılması halinde, zaten zor yürüyen ortaklığın dağılması, yeni koalisyon arayışları ya da erken seçim sözkonusu olabilir.
Bavyera’da CDU’nun kardeş partisi CSU’nun ve SPD’nin bir önceki seçime göre (2013) toplam oy kaybı yüzde 21,3 (CSU - yüzde 10,4, SPD - yüzde 10,9) olmuştu. Anketler iki partinin Hessen’deki oy kaybının da yüzde 22’yi (CDU – yüzde 12,3, SPD – yüzde 9,7) bulabileceğine işaret ediyor. Benzer gerileme Almanya’nın diğer bölgeleri için de geçerli.
Kamuoyu araştırma kurumlarının tüm Almanya’yı kapsayan yoklamalarında ise durum Berlin’deki koalisyon için çok daha vahim… Önde gelen kamuoyu araştırma kurumlarının anketlerinden 23 Ekim itibarıyla alınan ortalamaya göre SPD yüzde altıya yakın oy kaybıyla, Yeşiller ve aşırı sağcı AfD’nin (Almanya İçin Alternatif) gerisinde düşüyor.
CDU’nun da benzer oranda oy kaybı sözkonusu. Bu durum zaten zor durumda olan Hıristiyan ve sosyal demokrat ittifakı daha da sarsıyor, SPD’nin tabanındaki koalisyon karşıtlarını daha da güçlendiriyor.
Angela Merkel’e yönelik CDU’nun genel başkanlığını bırakması beklentileri de artıyor ve parti içinde kendisine alternatif lider arayışları gazete manşetlerine yansıyor. Pazar akşamından itibaren Almanya’nın siyasal gündemini sadece Hessen’deki yeni hükümet değil, federal düzeyde yeni bir hükümet arayışı belirleyebilir.
Hessen seçimleri
* Volker Bouffier
Almanya’nın coğrafi olarak tam ortasında yer alan altı milyon nüfuslu Hessen’de pazar günü yeni eyalet parlamentosu seçilecek. 19 yıldır buradaki eyalet hükümetlerini ya tek başına ya da koalisyonlarla (önce liberallerle, sonra da Yeşiller’le) belirleyen Hıristiyan demokratların, bu dönemin son 8 yılında Hessen’in başkenti Wiesbaden’da Hessen Başbakanlığı’nı yürüten ve bunu bir dönem daha yürütmek için çok hevesli işi olan Volker Bouffier’in işi zor.
Tüm anketler 2014’te kurulan CDU-Yeşiller koalisyonun devamına şans vermiyor. Eğer seçimler tahminlere yakın bir şekilde sonuçlanırsa Hessen’de yeni hükümetin kurulabilmesi için iki değil, üç partinin ortaklığa geçmesi gerekecek.
CDU ve Yeşiller, ikna edebilirlerse FDP’yle birlikte hükümete gidebilirler. Yani Merkel’in geçen yıl sonunda gerçekleşen seçimlerden sonra öncelikle kurmaya çalıştığı “Jamaika Koalisyonu” (Jamaika’nın bayrağındaki renklerin – siyah, yeşil, sarı- bu partilerin sembol renkleriyle benzerliği nedeniyle) eyalet düzeyinde gerçekleşebilir. Merkel’in girişimi o dönem Cem Özdemir eşgenel başkan olduğu Yeşiller’in çok istemesine rağmen, FDP’nin pazarlıktan çekilmesi nedeniyle sonuç vermemişti.
CDU’nun SPD ve FDP’yle birlikte bir hükümeti kurması da mümkün, ancak hem SPD, hem de FDP’nin tabanının böyle bir ortaklığa ikna olması çok zor.
 | HESSEN Başkent: Wiesbaden (Nüfus 275 bin 000) Yüzölçümü: 21 bin 115 kilometrekare Nüfus: 6 milyon 243 bin 262 (31 Aralık 2017 itibarıyla) En büyük şehir: FrankfurtM (nüfus: 714 bin 000) Önemli şehirleri: Kassel, Giessen, Darmstadt Kişi Başına Yıllık Gelir: 75 bin 708 Euro |
“Solcu” koalisyon olasılığı
Hessen seçimleriyle ilgili anketlerin gündeme getirdiği bir diğer olasılık burada SPD, Yeşiller ve Sol Parti’nin ortaklığıyla kurulabilecek bir “sol”-koalisyon.
* Tarık El-Vezir
Kamuoyu yoklamalarında eğilim kesinleşirse böyle bir koalisyonun başına başbakan olarak Yeşiller’in Hessen’deki başkanı Tarık El-Vezir gelebilir. SPD ve Sol Parti böyle bir ortaklığa yatkın, ancak uzun süredir sağcı ortaklarla koalisyonları tercih eden Yeşiller için bu kolay değil. Zor da olsa böyle bir koalisyonun, Tarık El-Vezir’in başkanlığında kurulması halinde, göçmen kökenli, çifte vatandaşlığı olan bir politikacının eyalet başbakanı olması sözkonusu.
Hessen’de 2014’te kurulan CDU-Yeşiller koalisyon hükümetinde hem Başbakan Yardımcısı, hem de Ekonomi-Ulaştırma-Enerji ve Kalkınma Bakanı (veziri) olan Tarık El-Vezir baba tarafından Yemen kökenli. Anketlere göre eyaletin en sevilen politikacısı olan Tarık El-Vezir’in, Hessen “başvezir”liğine gelmesi halinde Almanya’daki göç, göçmenler, çifte vatandaşlık, eğitim ve öğretimde çok dillilik gibi tartışmalar yeni bir boyut alacak.
* Thorsten Schaefer-Gümbel
Sözkonusu koalisyon, SPD’nin sandıktan az farkla da olsa daha güçlü çıkması halinde SPD’nin Hessen lideri Thorsten Schaefer-Gümbel’in liderliğinde kurulabilir. Böyle bir hükümetin de göçmenler açısından büyük olumlu projeleri gerçekleştirmesi mümkün olabilir.
Trafik lambası koalisyonu zor
Seçim tahminlerinin olası kıldığı bir diğer koalisyon da trafik lambasının renklerini taşıyor. SPD (kırmızı), Yeşiller ve FDP (sarı) arasında kurulabilecek bu koalisyonun potansiyel başbakan adayı da Schaefer-Gümbel ya da El-Vezir. Hangisinin partisi sandıktan daha güçlü çıkarsa başbakan o olabilir. Hem SPD, hem de Yeşiller’in sıcak baktığı böyle bir ortaklığa FDP’nin ikna olmasının çok çok zor olduğu biliniyor.
Zor olmasına rağmen hem sol koalisyonun, hem de trafik lambası koalisyonunun gerçekleşmesi halinde kurulacak hükümetlerde göçmen kökenli bakanların da yer alması sözkonusu.
Aşırı sağ son kaleye de yerleşiyor
Aşırı sağcı parti AfD, 2013’teki eyalet seçiminde baraj altında kaldığı için eyalet meclisine girememişti. Aradan geçen süre içinde, en son iki hafta Bavyera’daki eyalet seçimlerinde olmak üzere, Almanya’nın 16 eyaletinden 15’ne ve daha önemlisi Federal Meclis’e girmeyi başaran AfD’nin yüzde beşlik barajın iki katından daha fazla oy alarak Hessen Eyalet Meclisi’ne seçilmesine kesin gözüyle bakılıyor. Böylece açık yabancı düşmanlığı yapan bir parti önümüzdeki dönem Almanya’nın tüm önemli yasama meclislerinde yer alacak.
Her geçen gün daha da radikalleşip, Almanya’daki ırkçı, neo-nazi, yabancı düşmanı, faşist grupların çatı örgütü olma fonksiyonunu biraz daha fazla hakeden AfD, önümüzdeki günlerde daha da güçlenip, birçok siyasi sürece “meşru” bir aktör olarak müdahale etmeye devam edecek.
Bu arada Bavyera’da büyük oy patlaması yapıp, koalisyon ortaklığına girmeye hazırlanan alternatif partilerden Hür Seçmenler’in (FW) benzer bir başarıyı Hessen’de göstermesi beklenmiyor. Anketlere göre bu partinin alabileceği oy oranı en fazla yüzde iki civarında. (GK/BK)
