Bush, yeni bölgelere asker yerleştirmelerin olacağını da konuşmasında belirtiyor. ABD'li yetkililerin İncirlik üssünün daha esnek kullanılacağı yönünde açıklamaları da Bush'un sözleriyle birlikte medyada yer aldı.
bianet'e konuşan Ortadoğu uzmanı, yazar Faik Bulut "Soğuk savaştan çıkılmasıyla 21. yüzyıla göre bir askeri strateji belirleyen ABD, NATO'nun İstanbul zirvesindeki konsepte göre, yeni merkezini Avrasya'ya doğru kaydırıyor" dedi.
Araştırmacı-yazar Mehmet Tanju Akad, ise Bulut'un aksine ABD'nin Soğuk Savaş sonrası politikasının uzun yıllar önce belirlendiğini, Bush'un açıklamasının, Irak işgaline karşı seçim dönemindeki tepkileri yumuşatma amacıyla yapıldığını söyledi.
Akad'a göre 10 yıla yayılan bir asker çekme planının uygulanıp uygulanmayacağı kesin değil. Yani asker çekme açıklaması politik bir söylem olarak öne çıkıyor. Almanya'daki üslerin kapatılması, hem bu ülkelerin talebi, hem de buradaki askerlere ihtiyaç olmamasından kaynaklanabilir.
Bulut ve Akad'ın görüşleri şöyle:
Bulut: ABD ordusu niteliğe önem verecek
* ABD, Büyük Ortadoğu projesinin de bir parçası olarak güçlerini Asya-Pasifik bölgesinde konuşlandıracak. Almanya'daki üslerin boşaltılarak, İncirlik'e yeni güçler yığması olasılığı da bunu gösteriyor.
* Ancak yeni plandaki 70 bine yakın asker azaltma planı, daha çevik, vurucu ve önleyici bir ordunun, yani nitelik ve teknolojiye vurgu yapan bir stratejinin belirlendiğini akla getiriyor.
* ABD, askeri anlamda Almanya ve İtalya ile birlikte hareket ederken, şimdi kendi jandarmalığını, bu ülkelerle olan problemlerinden ötürü, Türkiye ve İsrail gibi ülkelere vermeyi düşünüyor.
* Pentagon yetkililerinin Polonya, Romanya ve Özbekistan'daki askeri varlığın arttırılacağı açıklaması ise, ABD'ye muhtaç görünen ülkelerin, askeri harekatlarda fonksiyonel olarak kullanılacağını gösteriyor.
* Asker azaltma açıklamaları, seçimlerin yaklaştığı dönemde kamuoyunda ABD'nin geri çekildiği izlenimini verirken, bir yandan da George W. Bush, ülkenin saldırgan gözükmesini istiyor. Yani ikili bir mesaj veriliyor.
* Kırılma noktası olan 11 Eylül'den bu yana ABD, ekonomik, sosyal ve dünya kamuoyundaki kabul edilirliği bakımından irtifa kaybediyor. 2015'e kadar daha da gerileyeceği için daha saldırgan olması gerekiyor. Bunun daha az masraflı, ancak daha sonuç alıcı olması lazım.
* Irak'ta işgalin doğasında olan bir direnişle karşılaşıldı. ABD; Avrasya güçleri, Avrupa birliği, Çin, Hindistan ve Japonya gibi yükselen güçlerin dışında İran ve Irak'taki yerel güçlere karşı, gelecekte daha da gerileyeceğini hesap ederek, yeni bir savunma stratejisi geliştiriliyor.
Akad: ABD dış politikası zaten belliydi
* Bush, zaten, duruma göre asker çekmeyi planlıyoruz diyor. ABD'nin Soğuk Savaş sonrası dış politikası, zaten 15 yıldan bu yana belli.
* Küresel ve askeri yeniden yapılanma olarak tanımlanan açıklamaların önemli bir durum değişikliği yaratacağını düşünmüyorum. Yani Soğuk Savaş sonrası şu an yenilenen bir strateji söz konusu değil.
* Açıklamaların, Irak'ta yaşananlara karşı, iç ve dış tepkilere karşı göstermelik olarak yapıldığını düşünüyorum. İncirlik üssündeki uçaklarının sayısının arttırılması ise, somut bir strateji değişikliğini göstermez.
* Henry Kissinger döneminden bu yana süren ABD'nin dış politikası, yönetime gelen ABD Başkanları tarafından uygulanır. Kissinger'in "Amerika'nın dış politikaya ihtiyacı var mı?" kitabında bu politikaların ana hatlarını bulabilirsiniz.
* ABD, hala Kissinger döneminden gelen bir ekip ve politikayla yönetiliyor. Powell'ın bile dış politikada belirleyici bir gücü yoktur. Kısacası Bush'un açıkladıkları, seçim döneminin getirdiği numaralardır.(ÖG/YS)
