Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Şırnak'ta 1989'da kurşuna dizilen üç köylüyle ilgili soruşturmada, "22 yıldır neden soruşturma açmadınız, JİTEM'i neden araştırmadınız?" diyerek Türkiye'den savunma istedi.
Sabah gazetesinden Özgür Cebe'nin haberine göre, Şırnak'ın İdil ilçesinde, Eylül 1989'da, otomobilde bulunan Hasan Utanç, Hasan Caner ve Tahsin Sevim JİTEM elemanlarınca durdurulup sorgulandı.
Üç köylünün cesedi, bir köy muhtarının ihbarıyla, iki gün sonra elleri ve gözleri bağlı halde yol kenarında bulundu. Üçünün de başında vurularak öldürüldüğü belirlendi.
Soruşturmayı yürüten dönemin İdil Cumhuriyet Savcılığı, dönemin Silopi İstihbarat Grup Komutanı Albay Arif Doğan, jandarma subayları Sinan Yaşar, Şaban Bayram ve Ahmet Cem Ersever'in de olayın faili olarak belirtildiği bir fezleke hazırlayarak dönemin Diyarbakır Devlet Güvenlik Mahkemeleri (DGM) Başsavcılığı'na gönderdi.
Genelkurmay soruşturma izni vermedi
DGM Başsavcılığı, olaydan 10 yıl sonra, 1999'da, 14 PKK itirafçısı hakkında dava açtı. Tetikçilere emir ve talimat verdikleri ileri sürülen Doğan, Ersever, Bayram ve Yaşar hakkında da dava açılması için Genelkurmay Başkanlığı Adli Müşavirliğinden soruşturma izni istendi. Genelkurmay, adı geçen askerlerle ilgili soruşturma yaptıklarını ileri sürerek izin vermedi.
"Dava neden bu kadar uzadı?"
Ölenlerin yakınlarının avukatı Tahir Elçi, 2010'da emekli Albay Doğan'ın Ergenekon soruşturması kapsamında tutuklanmasının ardından İstanbul'daki Özel Yetkili Savcılığa başvurdu. Elçi, ölümlerden sorumlu olduğu gerekçesiyle Doğan hakkında suç duyurusunda bulundu.
Elçi aynı anda "etkin soruşturma yapılmadığı" gerekçesiyle AİHM'e de başvurdu. Dosyayı inceleyen AİHM, Dışişleri Bakanlığı'ndan ayrıntılı bir savunma istedi.
AİHM'nin bakanlığa gönderdiği yazıda, faillerin bugüne kadar neden açığa çıkarılmadığı, hukuk dışı faaliyetleriyle anılan JİTEM adlı birimin açığa çıkarılması için neden çaba gösterilmediğini ve adı geçen askerler hakkında neden etkin bir soruşturma yürütülmediği soruldu.
Mahkeme, adı geçen askerler hakkında neden hukuksal bir sürecin başlatılmadığı sorusuna da cevap istedi. Ayrıca, 14 itirafçının yargılandığı davanın neden yıllarca mahkemeler arasında dolaştığına, dava sürecinin ne amaçla bu kadar uzatıldığına dair bilgilerin de kendilerine verilmesini talep etti.
Diyarbakır soruşturma başlattı
AİHM, Türkiye'nin de taraf olduğu Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) ikinci maddesindeki yaşam hakkının ihlal edilip edilmediğini de sorguladı. Mahkeme, savunma için 24 Mart'a kadar süre vermişti. Ancak bakanlık bir ay ek süre talep etmişti. Savunmanın bu ay sonunda verilmesi bekleniyor.
Diyarbakır Özel Yetkili Cumhuriyet Savcılığı ise, ölen Ersever dışındaki diğer üç asker hakkında soruşturma başlattı. (AS/EÖ)
