Temel bilgi ve sayılar
Silah ticareti kontrolden çıktı
Her gün milyonlarca kadın, erkek ve çocuk silahlı şiddet korkusuyla yaşıyor. Her dakika biri öldürülüyor. Rio de Janeiro ve Los Angelestaki çetelerden Liberya ve Endonezyadaki iç savaşlar ve silahlı direnişlere kadar, bu öldürmelerde konvansiyonel silahlar kullanılıyor. Bu silahları katillerin ellerine ulaştıran küresel silah ticareti büyük bir sektör. Ve kontrolsüz.
* Yıllık küresel izinli silah ihracatı 21 milyar dolar.
* Dünyada yaklaşık 639 milyon hafif silah bulunuyor; her on kişiye bir tane düşmekte. En az 98 ülkedeki binin üzerinde şirket tarafından üretiliyor.
* Her yıl yeni 8 milyon hafif silah üretiliyor.
* Her yıl 16 milyar birim cephanelik üretiliyor bu, dünya üzerindeki her kadın, erkek ve çocuk için ikiden fazla mermi demek.
* Hafif silahların yaklaşık yüzde altmışı sivillerin elinde bulunuyor.
* Tüm yasa dışı hafif silahların yaklaşık %80-90ının devlet kontrollü ticarette başladığı tahmin ediliyor.
İnsani maliyet
Hükümet güçleri ve silahlı grupların silahları kötüye kullanmaları ve silah artışı inanılmaz bir can maliyetine neden oluyor.
* Her yıl ortalama 500,000 kişi konvansiyonel silahlarla öldürülüyor: dakikada bir kişi
* Birinci Dünya Savaşında toplam can kaybının yüzde on dördü sivildi. 2. Dünya Savaşında bu rakam yüzde altmış yediye yükseldi. Bugünkü bazı çatışmalarda rakam daha da fazla.
* Çatışmalarda yaklaşık 300,000 çocuk asker görev yapıyor
* Çoğu silahlı polis olan devlet görevlileri tarafından yapılan işkence ve kötü muamele 1997-2000 yılları arasında 70 ülkede devam etmekteydi.
* Silahlı çatışmalar sırasında kadın ve kız çocuklarına silah zoruyla tecavüz ediliyor örneğin Ruandada 15,700, Hırvatistan ve Bosnada 25,000 kişi.
Silah artışı ve kötü kullanım, kişilerin hayatlarını karartıyor ve ülkelerin yoksulluktan kaçmalarını engelliyor.
* Ülkelerin üçte biri, sağlık için harcadıklarından daha fazlasını ordu için harcıyor.
* Afrika , Asya, Orta Doğu ve Latin Amerikadaki ülkelerin silahlara bir yıl içinde harcadığı para yaklaşık 22 milyar ABD doları. Bu miktarın yarısı, bu ülkelerdeki çocukların ilkokula gitmelerine olanak sağlar.
* El Salvadorun , şiddetin sonuçlarıyla ilgili sağlık hizmetlerine harcadığı para GSMHnın yüzde dördünden fazla.
* En fazla savunma borcu bulunan bulunan ülkelerin yaklaşık yarısı (%42), kalkınma sıralamasında en altta olanlar. Örneğin Eritre GSMHnın yaklaşık yüzde yirmisini orduya harcıyor.
* Afrikada , savaşlar nedeniyle oluşan ekonomik kayıp yılda yaklaşık 15 milyar $
* Pakistanın toplam savunma harcaması yıllık GSMHnın üçte biri. Eğer silahla ilgili borç ödemeleri eklenirse bu oran %50 oluyor.
BM Güvenlik Konseyinin rolü
Dünyanın en güçlü ülkeleri aynı zamanda dünyanın en büyük silah üreticileri- küresel ticaretin kontrol altına alınmasında en fazla sorumluluğa sahip.
BM Güvenlik Konseyinin 5 daimi üyesi - Fransa, Rusya, Çin, Britanya ve ABD dünyanın konvansiyonel silah ihracatının %88ini ellerinde tutuyor ve bu ihraç edilen silahlar düzenli olarak ağır insan hakları ihlallerinin işlenmesine yardımcı oluyor.
Son dört yılda ABD, Britanya ve Fransa, Afrika, Asya, Orta Doğu ve Latin Amerikaya yaptıkları yardımlardan çok daha fazlasını bu ülkelere yaptıkları silah satışından elde etti.
Silah Kontrolü Kampanyası
Yukarıda sözü edilen nedenlerden dolayı Uluslararası Af Örgütü, Oxfam ve IANSA (Uluslararası Hafif Silahlara Karşı Eylem Ağı) bir araya gelerek, dünya çapında yaklaşık 50 ülkede yürütülecek olan Silah Kontrolü kampanyası başlattı.
Hükümetler silah kontrolüyle ilgili çok ağır hareket ediyorlar. Oxfam, Uluslararası Af Örgütü ve IANSA çalıştıkları her gün, çatışmaları, yoksulluğu ve insan hakları ihlallerini şiddetlendiren silahların kötü kullanımına tanık oluyorlar. Silah Kontrolü kampanyası silahların artışı ve kötüye kullanımını önlemek için, gerek yerel gerekse uluslararası düzeyde acil ve koordineli olarak harekete geçilmesi için çağrı yapmaktadır. Kampanya boyunca aşağıdaki talepler dile getirilecektir:
* Uluslararası düzeyde: Hükümetlerin, ağır insan hakları ve uluslararası insancıl hukuk ihlallerini gerçekleştirmek için kullanılması olasılığı olan bölgelere silah ihracatını durdurmayı amaçlayan Silah Ticareti Sözleşmesini kabul etmesi.
* Bölgesel düzeyde: Hükümetlerin, insan hakları ve uluslararası insancıl hukuku desteklemek için bölgesel silah kontrolü anlaşmaları oluşturması ve bunları güçlendirmesi.
* Ulusal düzeyde: Hükümetlerin, silah transferleri kontrol etme ve yurttaşlarını silahlı şiddetten koruma konularında, devlet kapasitesini ve kendi hesap verebilirliklerini arttırması.
* Toplumsal düzeyde: Sivil toplum ve yerel yönetim birimlerinin toplum düzeyinde güvenliği arttırmak için silah edinme ve talebini azaltacak etkin düzenlemeler yapması.
Kaybedecek çok fazla zaman kalmadı: silahlı şiddetten bir kişinin öldüğü her dakika, 15 yeni silah üretiliyor. Önümüzdeki aylar ve yıllarda silahlı şiddet nedeniyle acı çekeceği ya da öleceği kesin olan kadın, erkek ve çocukların sorumluluğunu kim üstlenecek? Silah ticareti kontrolden çıkmış durumda. Artık hemen harekete geçilmeli.
Daha ayrıntılı bilgi için
* Uluslararası Af Örgütü: Richard Bunting. +44 (0)1629 734616 . +44 (0)7753 488146. [email protected].
* Oxfam: Brendan Cox. +44 (0)1865 312498. Mobile: +44 (0)7957 120853. [email protected].
* IANSA: Emile Le Brun. +31 20 427 7754 (office). +31 6 4848 2004 (mobile). [email protected].
Not: Yukarıda sözü edilen verilerin kaynakları için lütfen kampanya raporuna bakın Shattered Lives: the case for tough international arms control
* Small Arms Survey 2001: Profiling the Problem, Oxford University Press, 2001 çalışmasından alınmıştır.
