Agos gazetesi bugün, Sur’da kiliselerin kamulaştırılması üzerine “Yangından Mülk Kaçırma” manşetiyle çıktı.
Uygar Gültekin’in haberine göre, Diyarbakır’ın Sur ilçesinde Bakanlar Kurulu'nun kararıyla acele kamulaştırma kararı alınan yerler arasında Ortadoğu’nun en büyük Ermeni kilisesi olan Surp Giragos Kilisesi de var.
Aynı kararla Süryani, Keldani ve Protestan Kiliseleri de kamulaştırıldı. Kamulaştırma kararının ardından başlayan tartışmalar üzerine hükümet cephesinden kiliselerle ilgili kamulaştırmanın uygulanmayacağı açıklaması geldi. Kilise vakıfları Bakanlar Kurulu kararını yargıya taşıyor. Uzmanlar ise kararın düzeltilmesi gerektiği görüşünde.
Resmi Gazete’nin 25 Mart’ta yayınlanan sayısında yer alan Bakanlar Kurulu kararına göre, Sur ilçesinde yer alan 6 bin 300 parsel yer hakkında ‘acele kamulaştırma’ kararı alındı.
Kamulaştırma kararının alındığı yerler arasında Surp Giragos Ermeni Kilisesi, Surp Sarkis Ermeni Kilisesi, Keldani Kilisesi, Ermeni Katolik Kilisesi, Süryani Meryem Ana Kilisesi ve Protestan Kilisesi de bulunuyor. Kiliselerin bir kısmının mülkiyeti cemaat vakıflarına ait. Bazı kiliseler ise Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın mülkü durumunda.
Diyarbakır’ın tarihi ilçesi Sur’da yaklaşık 7 bin 742 parsel bulunuyor. Kararla beraber ilçesinin yüzde 80’ine yakın kamulaştırılmış durumda.
Hükümetin açıklaması
Kamulaştırılan yerler arasında kiliselerin de bulunduğunun ortaya çıkması üzerine karar, Meclis’in de gündemine geldi. Çevre ve Şehircilik Bakanı Fatmagül Demet Sarı, 29 Mart Salı günü Plan ve Bütçe Komisyonu’nun toplantısında katıldı. Komisyonun HDP’li üyesi Garo Paylan, Bakan’a kilise ve camilerin de kamulaştırma kapsamına alınmasını sordu. Bakan Sarı şunları söyledi:
“Sur’da bütün kentsel dönüşüm çalışmalarımızda yaptığımız gibi, acele kamulaştırma kararı alınmıştır. Ama sizin belirttiğiniz gibi, acele kamulaştırma kararı bütün bölgenin bir anda kamulaştığı anlamına gelmez. Acele kamulaştırma, ileriki dönemlerde, öncelikle bizim hedefimiz vatandaşla uzlaşmadır, vatandaşla uzlaşma olmazsa en son çare olarak yapılacak olan bir çözümdür.”
Bakan Sarı, Sur’da yapılacak çalışmanın 2012 yılında kabul edilen İmar Planı çerçevesinde yapılacağını da söyledi. Komisyonun AKP’li üyesi Tokat milletvekili Yusuf Beyazıt da tescilli yapıların kamulaştırılamayacağını söyledi. Beyazıt, “Tescilli eserlerle ilgili bir şey yapılamaz. Tescilli eserlerle ilgili bir şey olmadı” dedi. Bakan Sarı da “Tescilli eserlerle ilgili açıklamayı vekilim yaptı” dedi.
Ateşyan: Karar düzeltilmeli
Karar İstanbul ve Diyarbakır’daki Ermeni, Süryani ve Keldani toplumlarında tedirginlik yarattı. Kilislerin kamulaştırılmasına ilişkin Bakanlar Kurulu’nun düzeltme yapması gerektiğini söyleyen Patrik Vekili Başepiskopos Aram Ateşyan, Çevre ve Şehircilik Bakanı Fatma Güldemet Sarı’dan randevu talep ettiklerini söyledi.
Diyarbakır Surp Giragos Ermeni Kilisesi Vakfı Başkanı Ergun Ayık, kamulaştırma kararı alınan Surp Giragos Kilisesi ve diğer mülkleriyle ilgili olarak hukukçuların çalışmaya başladığını ve gerekli itiraz sürecini başlatacaklarını söyledi.
Diyarbakır Surp Giragos Ermeni Kilisesi Vakfı avukatı Ali Elbeyoğlu, Bakanlar Kurulu kararının, yine Bakanlar Kurulu kararıyla düzeltilmesi gerektiğini belirterek şunları söyledi, “Alınan bu kararın uygulamaları idarenin inisiyatifine bırakılmamalıdır. Biz yasal süremiz içerisinde kararı mahkemeye taşıyacağız.”
Süryani Kadim Meryem Ana Kilisesi Vakfı başkanı Can Şakarer de kamulaştırma kararına itiraz etmek için hazırlık yaptıklarını söyledi.
Kamulaştırma kapsamında olan kiliselerden biri de Diyarbakır Protestan Kilisesi. Yapımı 2000’li yıllarında başında tamamlanan kilise ve çevresindeki üç arazi kamulaştırma kapsamı içinde. Yapı tescilli değil. Protestan Kilisesi de kararın iptali için dava açacak. (NV)
