Sızdırılan devasa boyuttaki Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ordusuna ait gizli dosyalar Afganistan'daki süregiden savaşın korkunç bir portresini ortaya çıkarıyor; koalisyon güçlerinin kamuoyuna açıklanmayan çok sayıda vakada yüzlerce sivili öldürdüğünü, Taliban saldırılarının arttığını ve NATO komutanlarının komşu Pakistan ve İran'ın ayaklanmayı desteklediğini gösteriyor.
Wikileaks sitesi tarafından ele geçirilen 90 binden fazla belge olay anlatımları ve istihbarat raporlarını içeriyor. Guardin, NY Times ve Der Spiegel'e iletilen belgeler savaşın 2003-2009 arasındaki bölümünü kapsıyor.
Belgeler, ABD ordusuna ait özel bir birliğin Taliban liderlerini yargılamadan "öldürmek ya da yakalamak" için çalıştığını, ABD'nin Taliban'ın ölümcül yerden-havaya füzelere sahip olduğunu gizlediğini gösteriyor.
Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada belgelerin ortaya çıkardığı kaotik resmin Obama öncesi yönetimin "yeterli kaynak ayırmamasının sonucu olduğunu" söyledi, gizli belegelerin yayınlanmasını da "ulusal güvenlik ve güvenlik personelinin hayatlarını tehlikeye attığı için" kınadı.
Belgelerde koalisyon güçlerince sivillerin hedef alındığı 144 vakadan bahsediliyor. Ölümlerin bazıları hava saldırılarında, çoğu şimdiye kadar bilinmeyen diğer vakalarsa askerlerin "canlı bomba" şüphesiyle silahsız sivillere ateş açmasından kaynaklanıyor. Buna göre en az 195 sivil öldürülürken 174 sivil de yaralandı fakat bu rakamların da gündelik olaylar tam olarak rapor edilmediğinden eksik olduğu varsayılıyor.
İnsan Hakları İzleme Örgütü'nden Rachel Reid "Bu belgeler NATO ve koalisyon güçlerinin, soruşturma yürütülmesine dair açık emirler olmasına rağmen sivil ölümlerini gizleme alışkanlığını gündeme getiriyor" dedi.
Belgelerde yerel istihbaratçıları ya da gerçek askeri sırları içeren bölümler yayınlanmadı. Belgeleri nasıl elde ettiğini tartışmayacağını söyleyen Wikileaks kurucusu Julian Assange verileri "sansürlenemez" sunuculara yerleştirmeden önce zararlı bilgileri gözden geçireceğini belirtti.
Wikileaks, nisanda da Irak, Bağdat'ta bir ABD helikopterinin iki gazeteciyi öldürüğünü gösteren gizlilik dereceli bir videoyu yayınlamıştı.
Guardian, belgeler karşılığında hiçbir ödeme yapılmadığını ve makalelerin yazımında Wikileaks'in dahli olmadığını belirtti. (EÜ)
__________________________________________________________________________________
* Bu makaleyi Guardian'dan kısaltarak Türkçeleştirdik. Belgelerle ilgili geniş bilgi için: Guardian, The Afghanistan War Logs
