Guntanamo'ya 17 ay önce nakillerin başlamasından beri, aralarında hükümetlerle mahkemelerin de bulunduğu çok sayıda uluslar arası, bölgesel ve ulusal organın, Donanma Üssü'nde tutulanların durumuyla ilgili kaygılarını dile getirdiğini hatırlatan UAÖ açıklamasında, "ABD bu tavrıyla dünya çapında duyulan çok büyük bir rahatsızlığı da reddetmektedir" denildi.
Guantanamo Körfezi'ni ziyaret taleplerine yanıt beklediklerini belirten UAÖ yetkilileri, geçtiğimiz ay örgütün Afganistan, Bagram'daki ABD Hava Üssü'ne ziyaret taleplerinin reddedildiğini hatırlattı.
"Mart ayında Dışişleri Bakanı Colin Powell, insan haklarına üst düzey saygı gösteren devletlerin uluslar arası güvenliğe büyük olasılıkla daha fazla katkı sağlayacağını söyledi" denilen UAÖ açıklamasında, "ABD yönetiminin Guantanamo'da tutulanların yasal cehennemini sona erdirmek için bu sözlere uygun davranması gerektiği" vurgulandı.
Örgüt açıklamasında, "ABD, uluslar arası hukuku ve 'tutulanların durumlarının yasallığını sorgulama haklarının olması gerektiğini' de içeren konuyla ilgili standartları ihlal ediyor. Adalet ve hukukun üstünlüğü için, derhal ve kapsamlı giderim sağlanması gerekir" denildi.
Powell, müttefik ülkelerin şikayetlerini açıkladı
Açıklamada, şu ifadeler yer aldı:
* Geçtiğimiz ay, Dışişleri Bakanı Powell Savunma Bakanı Rumsfeld'e bir mektup gönderip, Kamp Delta'da tutulan 650'den fazla kişi arasında kendi vatandaşları da bulunan 8 müttefik ülkeden gelen şikayetleri aktardı. Powell, Kamp Delta'da tutulanların durumunun ABD önderliğindeki "terörle savaş"ta uluslararası işbirliğini zayıflattığını söyledi.
* Kamp Delta'daki durumla ilgili kaygılarını dile getirenler arasında Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, BM Keyfi Gözaltı Çalışma Grubu, BM Hakim ve Avukatların Bağımsızlığına Dair Özel Raportör, Inter-Amerikan İnsan Hakları Komisyonu ve Avrupa Parlamentosu da bulunuyor.
* Britanya Yüksek Mahkemesi, Guantanamo meselesiyle ilgili "itiraz edilebilir" ve "uluslar arası hukukun kabul ettiği temel ilkelerin açık ihlali" tanımlaması yaptı.
* Bu ay, gözaltındakilerin içinde bulunduğu durumu bir ABD federal yargıcı "son derece rahatsız edici" ve "yasal sistemimizin çok uzun süredir belirlediği bazı en temel değerlerle tutarsız" olarak nitelendirdi.
Fleischer: Bu konu dayanaksız
* UAÖ'nün yıllık raporunda yer alan Guantanamo ile ilgili kaygılarıyla ilgili dün konuşan Beyaz Saray sözcüsü Ari Fleischer, "Bu konuyu dayanaksız olduğu için bertaraf ediyorum" dedi.
* Mr. Fleischer, suçsuzluk karinesinin resmi reddi politikasını sürdürerek Guantanamo'da suç isnat edilmeden, yargılanmadan ve yasal olarak temsil edilmeden tutulan kişilerden "teröristler" ve "çok tehlikeli kişiler" olarak söz etti.
* Başkan Bush ve Bakan Rumsfeld gibi üst düzey ABD yöneticileri de Kamp Delta'ya nakiller başladığından beri benzer yorumlarda bulunuyorlar.
Yabancı uyruklu kişiler, askeri mahkemede yargılanabilir
* Geçtiğimiz ay, Kamp Delta'da tutulanlar arasında en küçüğü 13 yaşında olan çocukların da bulunduğu ortaya çıktı. Bunun üzerine, üst düzey bir Pentagon sözcüsü, "yaşlarına rağmen, bunların, terörist ekibin çok ama çok tehlikeli kişileri" olduğunu söyledi.
* Ayrıca, ordu, geçtiğimiz 10 gün içinde iki intihar girişimi daha olduğunu açıkladı. Bu tip olayların sayısı, böylece, 27'ye yükseldi.
* Hafta sonunda da, ABD'nin Guantanamo'da bir yürütme komisyonu oluşturma planlarına dair bilgiler geldi. Bu haber, ABD yönetiminin, "yabancı uyruklu kişilerin, ölüm cezası verme yetkisi bulunan askeri idare komisyonları tarafından yargılanması" önerisine uygun. Öneriye göre, hüküm giyen kişilerin hiçbir mahkemeye itiraz yapma hakları bulunmayacak.
* Başkan Bush, henüz askeri komisyona sevk edilmesi düşünülen kimsenin adını telaffuz etmedi ama, bu tarz yargılamalar için hazırlıklar sürüyor ve subaylar görevlendiriliyor.
* Gerekçesiz ve yargılanmadan süresiz gözaltı, 24 saate varabilen sürelerde küçük hücrelerde hapis, verilen çok kısa egzersiz süresinde prangaların çıkarılmaması, sevdiklerinin akıbetini merak eden yakınlarına yönelik zulüm, hukuki yardım almaksızın defalarca sorgulanma ve temyiz hakkı bulunmadan adil olmayan yargılamalar sonrası öldürülme olasılığı... Uluslar arası topluluğun, ABD'nin insan haklarına bağlılığıyla ilgili ciddi sorular sormaması için bir neden var mı?
UAÖ, ziyaret talebine yanıt bekliyor
* UAÖ, Guantanamo Körfezi'ni ziyaret talebine yanıt bekliyor. Geçtiğimiz ay Pentagon'dan gönderilen mektupla, örgütün Afganistan, Bagram'daki ABD Hava Üssü'ne ziyaret talebi reddedildi.
* Bagram tesislerinin sorgu bölümünde gözaltındakilere kötü muamele yapıldığına dair rahatsız edici iddialar ortaya çıkmıştı. UAÖ, Bagram'da tutulanlara yönelik muameleyle ilgili tarafsız bir soruşturma yapılması ve Aralık 2002'de 2 Afgan erkeğin üste ölmesiyle ilgili araştırmanın sonuçlarının halka açıklanması için çağrıda bulunuyor. (BB/NK)
