Ölüm Cezasına Karşı Ulusal Koalisyon'dan David Elliot "Bu eğilim yıllardır gelişen bir dalga şeklinde geliyor" dedi.
Ölüm Cezası Bilgi Merkezi'nin verilerine göre Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) 50 eyaletinin 38'inde ölüm cezası uygulanıyor. Maryland ve New Jersey eyaletleri ölüm cezasını kaldırmanın eşiğinde. Elliot, dört diğer eyaletin -Connecticut, Illinois, New Mexico ve Kuzey Carolina- de bu yolda olduğunu belirtti.
Arkansas, Missouri ve Güney Dakota'da yakın zamanda çıkan bir Yüksek Mahkeme kararı nedeniyle moratoryum uygulanıyor. Kaliforniya'da da bir federal yargıç tüm infazların durdurulmasını ve eyalette uygulanan ölüm cezası sisteminin soruşturulmasını istedi. Elliot 15 yıl içinde tüm ülkede ölüm cezasının kalmış olacağını tahmin ediyor.
Ekim 2006'da tüm ülkede toplam 3 bin 334 kişi infaz edilmeyi bekliyordu. Genellikle bir mahkumun ölüm cezasının ne zaman infaz edileceğine o eyaletin valisi karar veriyor ve mahkumların 10 yıl yada daha fazla süreyle cezanın infazını beklemesi mümkün. 1976'da ölüm cezasının tekrar uygulanmaya başlamasından bu yana bin 64 kişi infaz edildi.
Aktivistler ABD'de ölüm cezasının kalkması yolundaki başlangıcı Illinois Valisi George Ryan'ın yedi yıl önce bir infaz emrini imzalamayı reddetmesine tarihliyor. Onun cesur karşı çıkışının ardından eyalette şu an moratoryum ilan edilmiş durumda.
Masum insanların infaz edildiğinin ve infazların ne kadar insanlık dışı bir biçimde gerçekleştirildiğinin ortaya çıkmasıyla birlikte yakın zamanda diğer eyaletlerin yönetici ve yetkilileri de ölüm cezası sisteminin adilliğini sorgulamaya başladı.
Montana'da başsavcı yardımcısı John Connor bundan sonra ölüm cezasıyla uğraşmak istemediğini açıkladı: "Yaşama bu kadar önem verdiğimizi söyleyip diğer yandan tüm kaynaklarımızı, hukuki deneyimimizi ve tüm sistemi yaşamınızı elinizden almak üzerine kurmak en büyük samimiyetsizlik. Açıkçası bundan sonra ben bunu yapamayacağım."
IPS'e bir röportaj veren Maryland'li avukat Paul B. DeWolfe geçen 30 yılda ölüm cezasına mahkum edilen 123 kişinin daha sonra masum olduğunun ortaya çıktığını vurguladı. Bu mahkumların çoğu maruz kaldıkları muameleyi anlattı ve çoğu kimse duyduklarından hoşnut kalmadı. "Bu örnekler sayesinde ölüm cezasından uzaklaşmaya doğru bir eğilim belirdi."
İnfaz edilmekten kurtulanlardan biri de bugün aktif bir şekilde karşıt kampanyanın içinde yer alan Juan Melendez. Melendez 18 yıl bekledikten sonra 2002'de ölüm cezasının infazından kurtulmuştu.
IPS'e konuşan Melendez en çok gardiyanlar birlikte yaşadığı ve arkadaş olduğu bir mahkumu ölüme götürmek için aldığında acı çektiğini anlattı. "O zamanlar 2010 volt çeken elektrikli sandalyeyi kullanıyorlardı. Hapishanede ışıklar gelip gittiğinde onun canını aldıklarını ve bunu durduramayacağımı anlıyordum."
Yüzlerce yurttaş grubu, dinsel kuruluşlar ve hukukçular Melendez gibi aktivistlerle birlikte çalışarak ölüm cezasına karşı kampanyanın bugünkü etkinliğe ulaşmasını sağladı.
Kampanya birçok konuya yoğunlaşıyor. Para bunlardan biri. Florida Ölüm Cezasına Alternatifler grubundan Mark Elliot, "İki yaşlı adamı öldürmek için yılda 50 milyon dolar harcamak... Toplum güvenliğini sağlamanın daha verimli yolları var" diyor.
Bir diğer konu başlığı ırkçılık. ABD'de ölüm cezası sisteminin ciddi biçimde ayrımcılık yarattığı iddia ediliyor. Elliot "1769'dan bu yana hiçbir beyazın bir siyahı öldürdüğü için ölüm edilmemiş olması ilgi çekici. Bu Florida'da ölüm cezasının gerçeği" diyor.
37 eyalette uygulanan zehirli iğneyle infaz yönteminin yol açtığı tartışmaların ardından ABD Yüksek Mahkemesi'nin ölüm cezalarının durdurulması için yasal dayanak sağlayan kararı geldi.
Mahkeme geçen yıl ölüm cezası mahkumlarının zehirli iğneyle infaz edilmenin ABD anayasasının 8. maddesine aykırılığını iddia edebileceklerine karar verdi. Bu madde vahşi ve olağandışı cezayı yasaklıyor. Bunun üzerine 10 eyalette infazlar durduruldu.
"Kamuoyu anketleri ABD vatandaşlarının küçük bir farkla da olsa çoğunluğunun ömür boyu hapis cezasını ölüm cezasına tercih ettiğini gösteriyor" diyor Ölüm Cezasının Kalkması için New Mexico Koalisyonu'ndan Judi Caruso.
2006'da Gallup yaptığı bir anket çalışması da son 20 yılda ilk defa Amerikalıların ölüm cezasından uzaklaştığını ortaya çıkarmıştı. "Herkes onarılamayacak kadar bozulmuş olan bu sistemi yeniden değerlendirmeye başladı" diye ekliyor Caruso. (AA/EÜ/TK)
* IPS'ten Appel'in haberini Erhan Üstündağ Türkçeleştirdi.
