1996 yılında kurulan Agos Gazetesi’nin kurucularından ve dönemin genel yayın yönetmeni Türkiyeli Ermeni gazeteci Hrant Dink, 18 yıl önce bir suikast sonucu öldürüldü.
19 Ocak 2007’deki cinayetten sonra, “milliyetçi duygularla yönlendirildiği” öne sürülen 17 yaşındaki Ogün Samast tutuklandı. Dink’in öldürülmesi, Türkiye’deki karanlık yapıların sorgulandığı bir cinayet olarak tarihe geçti.
Dava süreci boyunca Dink ailesi, cinayetin arkasındaki asıl faillerin ortaya çıkarılmasını talep etti. Hukuki süreç boyunca delillerin karartıldığı, soruşturmanın eksik ve yetersiz yürütüldüğü, devlet içindeki bazı odakların korunduğu eleştirileri gündemde önemli bir yer tuttu.
2021 yılında sonuçlanan davada bazı kamu görevlileri cezalandırılsa da adalet sağlanamadı.
Haberciler ve Türkiyeli Ermeniler açısından ifade özgürlüğünün sembollerinden biri olarak görülen Hrant Dink’i öldüren Samast’ın 2007’de yakalanması ve 2023’te “iyi hâl”den tahliye edilmesinin gazetelere nasıl yansıdığını inceledik.
Dink cinayetinin faili Ogün Samast’ın yakalanması ve tahliyesini kapsayan, 16 yıllık bir döneme yayılan haberlerde, suikastın ele alınış biçimi, kullanılan dil ve yapılan vurgular arasında önemli farklılıklar göze çarpıyor. Bu değişiklikler, medyanın suikasta yaklaşımındaki dönüşümü olduğu kadar, toplumun olay karşısındaki algısının nasıl şekillendiğini ve zamanla nasıl evrildiğini de ortaya koyuyor.
2007
2007’de Ogün Samast’ın yakalanmasına dair haberlerde kullanılan dil, genel olarak sert ve cinayetin vahametini açıkça vurgulayan bir yapıya sahip.
Gazeteler manşetlerinde “Katil vatan haini” (Hürriyet), “İşte hain” (Sabah), “Zanlı hapçı” (Vatan) gibi ifadelerle Samast’ın “büyük bir günah” işlediğini kamuoyuna yansıtmaya çalışıyor.
Haberlerin büyük kısmında, cinayetin sıradan bir bireysel suçtan öte, derin bir yapının parçası olabileceği üzerinde duruluyor. Örneğin, Cumhuriyet’in “Derin hücre Trabzon’da çalışıyor” başlığı, suikastın ardındaki örgütsel bağlantıları sorgularken; Star ise “Derin bağlantı” manşetiyle cinayeti daha geniş bir çerçeveye oturtmaya çalışıyor.
Aynı zamanda, Trabzon’da “gençlerin radikalleşmesi” ve cinayetle ilişkilendirilen aşırı milliyetçilik gibi temalar sıkça öne çıkarılıyor. Bu haberlerde, Samast’ın babasının oğlunu ihbar etmesi gibi detaylara yer verilerek, olayın hem sistematik hem de bireysel boyutlarının altı çiziliyor.
2007’deki haberler, Dink’in toplumsal kimliği (Ermeni, gazeteci, insan hakları savunucusu) üzerinden cinayeti toplumsal bir travma olarak ele alırken; 2023’teki haberlerde bu bağlamın neredeyse tamamen kaybolduğu ve olayın daha yüzeysel bir şekilde aktarıldığı dikkat çekiyor.
2023
2023 haberlerinde kullanılan dil, 2007’ye kıyasla daha “objektif” ve konuya mesafeli. “Koşullu salıverilme” (Hürriyet, Star) veya “iyi hâl” (Milliyet) gibi ifadeler, Samast’ın işlediği suçtan çok hukuki sürecin teknik detaylarına odaklanıyor.
2007’de sıkça kullanılan “hain” gibi sıfatlar artık haberlerde yer almıyor; bu da suçun ideolojik ve ahlaki boyutlarının haber gündeminden tamamen geri plana itildiğini gösteriyor.
O dönemde cinayetin yapısal nedenleri ve suikasta giden süreç tartışılırken (“derin bağlantı”, “olay zinciri”, “Trabzon’da McDonalds’ın bombalanması”, “Rahip Santoro’nun öldürülmesi”), 2023’teki haberler yalnızca Samast’ın cezaevi sürecine ve yasal prosedürlere odaklanıyor. Çoğunda Demirören Haber Ajansı’nın (DHA) kaynak gösterilirken, eleştirel bir bakış açısı veya Samast’ı suçlayıcı ifadeler tamamen terk edilmiş durumda.
Dink’in adı, 2023 haberlerinde yalnızca temel bilgilerle anılmakla sınırlı kalıyor; cinayetin toplumsal ve politik bağlamı, hatta hukuki arka planı bile büyük ölçüde göz ardı ediliyor. Suç, artık yalnızca bireysel bir eylem olarak ele alınırken, cinayetin taşıdığı toplumsal ve ideolojik ağırlık tamamen arka planda kalıyor.
2007 | Samast’ın yakalanması ile ilgili haberler
Hürriyet Gazetesi, 20 Ocak 2007: “Katil vatan haini”
“Hollanda’da bulunan İstanbul Emniyet Müdürü Celalettin Cerrah saldırı üzerine temaslarını yarıda keserek dün gece yurda döndü. Dink’i başından vurarak öldüren saldırgan, güvenlik kameralarına yakalandı. Kamera görüntülerinden saldırganın davranışlarını inceleyen polis, tetikçinin Dink’e yaklaşma şekli, silah tutuşu, hareketleri, kurşunları öldürücü noktalara ateşlemesi ve kaçış şekli ile suikast için özel ve iyi bir eğitim aldığı sonucuna vardı.”
Sabah Gazetesi, 20 Ocak 2007: “İşte hain”
Gazeteci Hrant Dink, İstanbul’da uğradığı silahlı sonucu öldürüldü. 18-19 yaşında olduğu sanılan saldırgan kaçtı. Saldırının görgü tanığı Tunç Erden Yakar, zanlıların aşırı derecede rahat olduğuna dikkat çekerek, suikastın ardından birinin yüzünde iğrenç bir gülümsemenin hakim olduğunu ifade etti.”
Vatan Gazetesi, 21 Ocak 2007: “Psikopat kişilikli ve hapçı”
“AKP’nin Kızılcahamam’daki kampında alarma geçen Trabzon milletvekilleri, Kızılcahamam’da olan Başbakan Erdoğan'a zanlıyı tanıdıklarını söyledi ve şu bilgileri verdi: Ogün Samast, ortaokul mezunu ve hapçı.”
Radikal Gazetesi, 21 Ocak 2007: “Dink bir çocuğa vurdurulmuş”
“Hrant Dink suikastının zanlısı olaydan 32 saat sonra yakalandı. Failin görüntülerinin yansımasının ardından Trabzon’dan bir vatandaş, polisi arayıp ‘Dink’i vuran benim oğlum’ dedi; zanlı 17 yaşındaki Ogün Samast’tı.”
Milliyet Gazetesi, 21 Ocak 2007: “Babası yakalattı”
“Hrant Dink’i öldüren genç, Samsun’da ele geçirildi. Cinayetin katil zanlısı Ogün Samast’ı babası görüntülerden teşhis etti. Samast, kendisini Trabzon’da McDonalds’ı bombalayan Yasin Hayal’in yönlendirdiğini söyledi.”
Cumhuriyet Gazetesi, 21 Ocak 2007: “Derin hücre Trabzon’da çalışıyor”
“Dink cinayetiyle ilgili soruşturmayı genişleten polis, zanlının güvenlik kameralarından elde edilen görüntülerini basına dağıttı. Fotoğrafların televizyonlarda yayımlanmasının ardından, Trabzon’da yaşayan Ahmet Samast, fotoğraflardaki kişinin oğlu Ogün Samast olduğunu polise bildirdi.
Trabzon’da McDonalds’ın bombalanması, Rahip Santoro’nun öldürülmesi ve Hrant Dink suikastının ardında yoksul ve milliyetçi eğilimli gençlerin olması Trabzon’u üs tutan siyasal eylem hücresinin varlığıyla ilgili kuşkuları ortaya koydu. Telefondaki güvenlik yetkilisi ‘Trabzon’da bir eylem hücresi mi var’ sorusuna ‘Olay zinciri onu gösteriyor’ yanıtını veriyor.”
Star Gazetesi, 21 Ocak 2007: “Derin bağlantı”
“Erhan Tuncel’in Rahip Santoro cinayetinden sonra 17 Şubat 2006’da Emniyet’e Hrant Dink öldürülecek bilgisini verdiği iddiası, eylemlerin organize olduğu şüphesini güçlendirdi. Hrant Dink geçen yıl 2 şubat’ta Bursa’dan tehdit mektubu aldı. Üç gün sonra Rahip Santoro öldürüldü. 17 Şubat’ta da tutuklu muhabir Tuncel Emniyet’e ‘Hrant Dink öldürülecek’ bilgisini verdi. Ama hiçbir şey yapılmadı.”
2023 | Samast’ın tahliye edilmesiyle ilgili haberler
Hürriyet Gazetesi, 16 Kasım 2023: “Ogün Samast tahliye oldu”
“Agos Gazetesi’nin genel yayın yönetmeni Hrant Dink’i 19 Ocak 2007’de Şişli’deki gazete binasının önünde düzenlediği silahlı saldırıda öldüren Ogün Samast tahliye edildi. Kişisel gelişimi için yapılan gözlemlerde iyi hali olduğu gözlendiği belirtilen Samast’ın koşullu salıverme şartlarını taşıdığına kanaat getirilerek tahliyesine karar verildi. Samast, şubat ayından bu yana cezasını çektiği Bolu F Tipi Cezaevi’nden dün akşam tahliye edildi. Samast, cezaevi çıkışında ailesi tarafından karşılandı.”
Sabah Gazetesi, 15 Kasım 2023: “Ogün Samast tahliye oldu”
“Hrant Dink cinayetinin faili olduğu gerekçesiyle 22 yıl 10 ay hapis alan Ogün Samast, Şubat ayında geldiği Bolu F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Cezaevi’nden iyi hali göz önünde bulundurularak şartlı tahliye edildi.”
Vatan Gazetesi, 15 Kasım 2023: “Hrant Dink’in katili Ogün Samast tahliye oldu”
“26 yıl 10 aydır cezaevinde bulunan Samast’ın 1 yıl önce iyi halinden dolayı koşullu salıverme kapsamında cezasının dolduğu ve cezaevi yönetimi tarafından bu süreçte deneme aşamasında olduğu öğrenildi. Kişisel gelişimi için yapılan gözlemlerde iyi hali olduğu gözlenen Samast, koşullu salıverme şartlarını taşıdığına kanaat getirilerek tahliyesine karar verildi.”
Milliyet Gazetesi, 16 Kasım 2023: “Dink’in katili Samast’a ‘iyi hal’den tahliye”
“Tetikçi Ogün Samast, cinayeti işlediğinde yaşı 18’den küçük olduğu için ‘tasarlayarak adam öldürmek’ ve ‘ruhsatsız silah bulundurmak’ suçlarından toplam 22 yıl 10 ay hapis cezasına çarptırılmıştı. İnfaz yasasına göre Samast bu cezanın 15 yıl 2 aylık bölümünü yatacaktı. Bu durumda Samast daha önce tahliye edilecekti. Ancak 2020 yılında cezaevinde gardiyanlara saldırdığı gerekçesiyle 4 yıl ek ceza aldı. Edinilen bilgilere göre Samast, bu ek cezanın tamamını yatmadan tahliye oldu.”
Cumhuriyet Gazetesi, 15 Kasım 2023: “Hrant Dink’in katili Ogün Samast tahliye edildi!”
"AGOS Gazetesinin Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink’i 19 Ocak 2007’de gazete binasının önünde düzenlediği silahlı saldırıda öldüren Ogün Samast, şubat ayında nakledildiği Bolu F Tipi cezaevinden koşullu salıverilme kapsamında akşam saatlerinde tahliye edildi."
Star Gazetesi, 15 Kasım 2023: “Ogün Samast şartlı tahliye edildi”
“Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink cinayetinin tetikçisi Ogün Samast, Bolu F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumundan şartla tahliye edildi.”
(TY/VC)
