Yayınlama Özgürlüğü Komitesi adına bir açıklama yapan yayıncı Ragıp Zarakolu, "2006 yılı ifade ve yayınlama özgürlüğü bakımından en olumsuz yıllardan biri oldu ve ne yazık ki sorunlar 2007 yılında da devam ediyor" diyerek başladığı raporunda, ifade özgürlüğünün önünde pek çeşitli yasal düzenlemenin engel olarak yer aldığını savundu.
"Geçen yıl 25 yayınevinden 44 kitap yargılandı"
Raporu, 19 Ocak'ta uğradığı silahlı saldırıda yaşamını yitiren gazeteci Hrant Dink'e adayan TYB, geçen yıl yaşanan güzel gelişmelere Orhan Pamuk'un Nobel Edebiyat Ödülü'nü almasını gösterdi.
"2006 yılında 293 yazar, yayıncı, gazeteci, aydın, çevirmen ve insan hakları aktivisti düşüncelerini ifade ettikleri, ya da bunları yayınladıkları, tercüme ettikleri için hakim önüne çıktılar. Bu sayı bir önceki yıl 157 idi" tespitine yer veren BİA2 Medya Gözlem Raporu'na da atıf yapan TYB, 2006 yılında 25 yayınevinden 44 kitabın yargılandığını bildirdi.
"Düşünenlere tehdit Dink cinayetiyle doruğa ulaştı"
Raporda, Uluslararası sanat çevrelerinin ilgi gösterdiği 9. Uluslararası İstanbul Bienali'ne de Ceza Yasası'nın (TCK) 301. maddesinin gölgesi düştüğü belirtildi.
Son yapılan yargılamalarda Türkçeleştirdikleri kitaplar nedeniyle çevirmenlerin, hatta kitabı baskıya hazırlayanların dahi kovuşturmalık edildiğini vurgulayan raporda, bu durum geçen yılın en olumsuz gelişmeleri arasında sayıldı.
Raporda, yazar ve gazetecilerin yargılanmalar sırasında bazı fanatik grupların ideolojik temelli şiddeti ve linç tehdidiyle karşılaştıklarına değinilirken, "Düşünceye karşı şiddet dalgası, gazeteci-yazar Hrant Dink'in katli ile doruk noktasına çıktı" denildi.
Mahkum edilen kitaplar
Rapora göre, Aram Yayınları sorumlusu Fatih Taş, "Kayıpsın Diyorlar" başlıklı kitaptan, Doz Yayınları'nın yayımladığı "Ararat'taki Esir General" başlıklı kitaptan yazar Mustafa Balbay, Güncel Yyaınları arasında çıkan "Derin Devlet Oldu Devlet" kitabından Belma Akçura, Emine Şenlikoğlu'nun Mektup Yayınları'nın yayımladığı "Burası Cezaevi" kitabından, Peri Yayınları'ndan M. Erol Coşkun, "Acının Dili Kadın" kitabından; aynı yayenevinin yayımladığı "Tutkular ve Tutsaklar" kitabından Evin Çiçek, "Dersim'de Alevilik" kitabından Munzur Cem, "Teyre Baz / Hüseyin Baybaşin" kitabından Mahmut Baksi, "M. Eymur, Bir MIT'cinin Portresi" kitabından Sorun Yayınları'ndan Talat Turan, Stüdyo/İmge yayınevinden Irvine Welsh'in "Porno" başlıklı kitabının, Tohum Yayınları'ndan Mehmet Ali Varış'ın "Kuzey Batı Dersim: Koçgiri" ve "Kemalizm-Oturan Adam" kitaplarından mahkum olduklarını açıkladı.
"Pamuk'a Nobel, ifade özgürlüğü mücadelesinin taçlandırılması"
Raporda, Ceza Yasası'nın "Türklüğü, Cumhuriyeti, Devletin kurum ve organlarını aşağılama" başlıklı 301, "Halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama" başlıklı 216, "Adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs" başlıklı 288. maddeleri, Terörle Mücadele Yasası ve Atatürk Aleyhinde İşlenen Suçlara ilişkin Kanun da ifade özgürlüğü önünde engel oluşturan düzenlemeler arasında sayıldı.
Raporda, Pamuk'la ilgili şöyle denildi:
"2006 yılının çatışmalı olmakla birlikte, aynı zamanda ifade ve yayınlama özgürlüğü uğruna yoğun bir mücadelenin verildiği ve ilk kez bir Türk yazarının Nobel Ödülü aldığını, bunun Orhan Pamuk'un başarılı bir yazarlığının evrensel boyutta kabul ve taktir edilmesi yanında, aynı zamanda kuşaklar boyu cesur yazarlar ve yayıncılar tarafından sürdürülen ifade özgürlüğü mücadelesinin de dünyaca taçlandırılması anlamına geldiğini belirtmek isteriz." (EÖ/TK)
