31 Mart 2019 Pazar günü 57 milyon seçmen, beş yıl boyunca görev yapacak yerel yöneticileri seçmek için sandığa gidecek.
Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) seçim takvimi 1 Ocak 2019 günü başladı. Seçime iki hafta kala YSK verilerine göre seçimle ilgili merak edilen 20 sorunun yanıtı şöyle:
1- Seçime kaç parti katılacak?
YSK kararı uyarınca seçime 12 parti katılıyor: , Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), Bağımsız Türkiye Partisi (BTP), Büyük Birlik Partisi (BBP), Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Demokrat Parti (DP), Demokratik Sol Parti (DSP), Halkların Demokratik Partisi (HDP), İYİ Parti, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP), Saadet Partisi (SP), Türkiye Komünist Partisi (TKP) ve Vatan Partisi.
2- Kaç sandık kurulacak?
Cezaevlerinde kurulacak sandıklar hariç 30 büyükşehirde 44 milyon 212 bin 704 seçmen 142 bin 777 sandıkta, 51 ilde ise 12 milyon 837 bin 77 seçmen 51 bin 851 sandıkta oy kullanacak.
3- Seçmen nerede oy kullanacak?
Her seçmen, kanunda sayılan istisnalar dışında, hangi sandık seçmen listesinde kayıtlı ise ancak o sandıkta oy kullanabilecek. Bir seçmen, aynı seçim türü için birden fazla oy kullanamayacak. Bir seçmen, hangi seçim çevresinin seçmeni ise ancak o seçim çevresinde yapılan seçimler için oy kullanabilecek.
4- Büyükşehirlerde yaşayan seçmen neler için oy kullanacak?
Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, G.Antep, Hatay, İstanbul, İzmir, K.Maraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Mardin, Mersin, Muğla, Ordu, Sakarya, Samsun, Ş.Urfa, Tekirdağ, Trabzon ve Van'daki seçmenler, "büyükşehir belediye başkanı", "belediye başkanı", "belediye meclis üyeliği" ile "muhtarlık ve ihtiyar heyeti" için oy kullanacak.
5- Büyükşehir olmayan illerde seçmenler ne için oy kullanacak?
Büyükşehir olmayan illerde ise "il genel meclisi üyeliği", "belediye başkanı", "belediye meclis üyeliği" ve "muhtarlık ve ihtiyar heyeti" için oy verilecek.
6- Köylerde hangi oylar kullanacak?
Köylerde ise "il genel meclisi üyeliği" ile "muhtarlık ve ihtiyar meclisi" için oy atılacak.
7 - Oy pusulaları ne renk olacak?
Büyükşehir belediye başkanlığına ilişkin oy pusulası "beyaz", il genel meclisi üyeliklerine ilişkin pusula "turuncu", belediye başkanlığına ilişkin oy pusulası "mavi", belediye meclisi üyeliğine ilişkin oy pusulası ise "sarı" renkli olacak.
8- Pusulalar kaç zarfa konulacak?
Oy pusulaları tek zarfa konulacak.
9 - Hangi illerde saat kaçta oy kullanma işlemi başlayacak?
YSK kararına göre, Adıyaman, Ağrı, Artvin, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, G.Antep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Kars, Malatya, K.Maraş, Mardin, Muş, Ordu, Rize, Siirt, Sivas, Trabzon, Tunceli, Ş.Urfa, Van, Bayburt, Batman, Şırnak, Ardahan, Iğdır ve Kilis illerinde ve bu illerde bulunan ceza infaz kurumlarında oy vermenin başlangıç ve bitiş saatleri 07.00-16.00 olarak uygulanacak. Bu illerin dışında kalan diğer illerde oy verme saatleri 08.00-17.00 olacak.
10- Seyyar sandıklarda kimler oy kullanacak?
Hastalığı veya engeli sebebiyle yatağa bağımlı seçmenler için bu seçimde de seyyar sandıklar oluşturuldu. Bu seçmenler, seyyar sandıklarda oylarını kullanabilecek. İlk kez 24 Haziran 2018'deki Cumhurbaşkanı ve 27. Dönem Milletvekili Genel Seçimleri'nde yapılan uygulama, yerel seçimlerle ikinci kez uygulanmış olacak.
11- Oylar saat kaçta sayılmaya başlanacak?
Oy verme saatlerinin 07.00-16.00 olduğu illerde saat 16.00, diğer illerde saat 17.00'den önce oylar sayılmaya başlanamayacak. Sandık seçmen listesindeki bütün seçmenler oylarını kullanmış olsalar bile oy vermenin bitim saatinden önce sandıklar kesinlikle açılamayacak.
12- Önce hangi oylar sayılacak?
Büyükşehirlerde, sırasıyla büyükşehir belediye başkanlığı, belediye başkanlığı, belediye meclisi üyeliği ve muhtarlık, diğer illerde, sırasıyla belediye başkanlığı, belediye meclisi üyeliği, il genel meclisi üyeliği ve muhtarlık seçimlerine ait oy pusulalarının sayım ve dökümü yapılacak.
13- Oy vermede kimlere öncelik verilecek?
Hamileler, hastalar ve engelliler sıra ile bekletilmeden oylarını kullanacak, yaşlıların da sıra bekletilmeden oy kullanmalarına izin verilecek, ayrıca bu seçmenlere yardım eden seçmenlere de oy kullanmada öncelikle tanınacak. Cep telefonu, fotoğraf ve film makinesi gibi görüntü kaydedici veya haberleşme sağlayıcı cihazlarla oy verme yerine girilmesi yasak olacak.
14 - Oylar hangi hallerde geçersiz sayılacak?
Sandık kurulunca verilen biçim ve renkte olmayan, "Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu" filigranı bulunmayan kağıttan imal edilmiş, YSK amblemi, ilçe seçim kurulu mührü, sandık kurulu mührü yer almayan, tamamı yırtılmış, ilçe seçim kurulu ve sandık kurulu mührü dışında herhangi bir mühür, imza, yazı, parmak izi veya herhangi bir işaret bulunan zarflar geçersiz sayılacak.
15- Oylar hangi durumlarda geçersiz sayılmayacak?
Zarfların açılması veya oyların okunması sırasında yırtılması, bütünlüğü bozulmaksızın bir kısmının kazaen yırtılması, herhangi bir şekilde lekelenmiş olup da bunun özel olarak işaret koymak amacıyla yapıldığının anlaşılamaması, katlanarak zarfa konulması sebebiyle "TERCİH" veya "EVET" mührü ile oy pusulasının arkasına basılan sandık kurulu mühür izinin oy pusulasının diğer kısımlarına geçmesi, bir siyasi parti veya bağımsız aday alanına basılan mührün alanları ayıran çizgili bölgeye taşmış olması, başka bir siyasi parti veya bağımsız adayın alanına taşmamak kaydıyla, siyasi parti veya bağımsız aday alanına birden çok mühür basılması, yetkili seçim kurulları tarafından gönderilen ve Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu filigranı bulunan oy pusulalarının arkasının, sandık kurullarının ihmaliyle mühürlenmemiş olması ve zarftan çıkan oy pusulalarında bir seçim türüne ait olanının geçersiz olması, diğerinin geçersiz sayılmasını gerektirmeyecek.
16 -Seçim yasakları ve propaganda dönemi ne zaman başlıyor?
Seçim takvimine göre, seçim propaganda dönemi ve bazı seçim yasakları 21 Mart'ta başlayacak. Oy verme tarihi olan 31 Mart 2019'dan önceki 10 günlük sürede, yazılı, sözlü ve görsel basın ve yayın araçları ile kamuoyu araştırmaları, anketler, tahminler, bilgi ve iletişim telefonları yoluyla mini referandum gibi adlarla bir siyasi partinin veya adayın lehinde ya da aleyhinde, vatandaşın oyunu etkileyecek biçimde yayın ve dağıtım yapılamayacak.
17- Törenlere ait yasaklar neler?
YSK'nin ilgili genelgesine göre, 21 Mart'tan itibaren yani seçim propagandasının başlangıç tarihinden oy verme gününü takip eden güne kadar olan süre içinde, devlet, katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyelerle bunlara bağlı daire ve müesseseler, iktisadi devlet teşekkülleri ve bunların kurdukları müesseseler ve ortaklıkları ile diğer kamu tüzel kişilikleri ve Bankacılık Kanunu'na tabi teşekküllere ait kaynaklardan yapılan iş ve hizmetler dolayısıyla, (açılış ve temel atma dahil) törenler tertiplenmesi, nutuklar söylenmesi, demeçler verilmesi ve bunlar hakkında her türlü vasıtayla yayınlarda bulunulması yasak olacak. Söz konusu kuruluşlar ile kamu yararına çalışan dernek ve vakıflar, seçmenin oyunu etkileyebilecek girişimlerde bulunamayacak.
18- Büyükşehirlerde kaç parti seçime katılıyor?
Adana, Ankara, Aydın, Eskişehir, G.Antep, Hatay ve K.Maraş'ta 7, Antalya, Bursa, Diyarbakır, İstanbul, İzmir, Kayseri, Mersin, Muğla, Ordu, Samsun ve Trabzon'da 8, Balıkesir, Denizli, Erzurum, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Sakarya, Tekirdağ ve Van'da 9, Ş.Urfa'da 6, Mardin'de 10 siyasi parti seçime katılacak.
19- Seçime girmeyen siyasi partiler sandık başında müşahit bulunduracak mı?
YSK'nin aldığı karara göre, seçime katılma yeterliliği olan siyasi partiler, seçimlere girmediği yerlerde de müşahit bulundurulabilecek, sayım, döküm ve birleştirme işlemlerini takip edebilecek.
20- Büyükşehirlerde kaç bağımsız aday var?
Büyükşehirlerdeki belediye başkan adaylığı için toplam 73 bağımsız aday yarışacak. (HK)
